Kashmir

Het Deense Kashmir heeft met E.A.R. een relatief experimenteel album gemaakt dat nogal moeilijk te doorgronden is. Op het eerste gehoor lijkt de alternatieve band rondom Kasper Eistrup een sterk politiek getinte plaat te hebben afgeleverd. De titelsong gebruikt bijvoorbeeld een opname van de Duitse zangeres Nico, die verontrustende woorden spreekt over het inzetten van kernwapens: “Why would they build such a thing if there is no intent to use it?” Het nummer eindigt abrupt met een heuse atoomknal. Duidelijk statement toch? Als dit daadwerkelijk het geval is, dan is File Under waarschijnlijk snel uitgepraat met de band. In het verleden was Kashmir echter al eens betrapt op het toepassen van cryptische beeldspraak. Die prangende vraag blijft dus: is E.A.R. daadwerkelijk een ambitieuze conceptplaat, of juist iets compleet nieuws? In de backstageruimte van het Best Kept Secret Festival vertellen Eistrup en gitarist/toetsenist Henrik Lindstrand uitgebreid over de precieze insteek achter het album.

mij=Interview: Jasper
Het is vandaag beetje een Deense invasie op Best Kept Secret. Naast jullie spelen ook Indians, Agnes Obel en Efterklang. Die laatstgenoemde band is net als Kashmir erg conceptueel, zowel de muziek als de manier waarop het naar buiten wordt gebracht. Is dat iets typisch Deens?
Kasper: ‘Ik denk dat jonge bands in Denemarken over het algemeen niet zozeer bezig zijn met de Deense nationaliteit, maar zich juist meer voelen als wereldburgers. Dat vind ik een positieve, gezonde tendens. Je leest regelmatig in de krant dat heel veel oudere mensen in Denemarken continu opscheppen over wat het betekent om Deens te zijn, wat de Deense cultuur inhoudt, wat de Deense normen en waarden zijn als democratie. Al die bullshit. Ik vind het écht bullshit. Ik vind Denemarken een prachtig land, we hebben een mooi volk en geweldig eten…maar die trots om Deens te zijn laat me een beetje koud. Er wordt vooral heel veel goeds gemaakt door jonge muzikanten met het sentiment dat ze een wereldburger zijn in tegenstelling tot slechts een inwoner van Denemarken of Kopenhagen.’
Op het podium is een breed instrumentarium te aanschouwen. Jullie zijn flink aan het experimenteren geslagen op het nieuwste album E.A.R..
Henrik: ‘Het nieuwe album is zeker wat meer ambient. We hebben meer met soundscapes geëxperimenteerd. We hebben geluiden uit het alledaagse verzameld. Het schrijfproces is dit keer ook heel anders verlopen. Bij Kashmir is belangstelling voor het onbekende altijd bepalend voor het volgende album.’
Kun je precies uitleggen wat je bedoelt met ‘geluiden uit het alledaagse’?
Henrik: ‘In plaats van liedjes op een normale manier te laten ontstaan – zoals met gitaar of tekst – gebeurt dat nu met bijvoorbeeld een opname uit een metrostation. We combineren het dan wel met traditionelere vormen van songwriting, We houden het interessant voor onszelf door andere methoden te verkennen.’
Ik las dat jullie tijdens de opnamen van instrumenten wisselden om met frisse ideeën te komen.
Kasper: ‘Het was de bedoeling om als band verder te ontwikkelen. Bij ons hangt er altijd een soort van rusteloosheid rond. Dat prikkelt ons om oude ideeën en werkwijzen snel opzij te zetten. We wilden alles zo veel mogelijk open laten. Inspiratie putten uit een gitaarpedaal, een mooie keyboard-sound, een oude synthesizer. En dan net zo lang aankloten tot er iets boven komt drijven. We ontdekten dat we veel meer bijzonders konden creëren door meer bezig te zijn met het proces dan het eindresultaat. Dat je je laat meevoeren naar nieuwe onverwachte plekken die weten te verbluffen en verbijsteren! Je moet je eigen muziek altijd respecteren als een individu. Je moet het voeden en verzorgen, maar tegelijkertijd respecteren als iets onafhankelijks. In plaats je er stevig aan vast te klampen moet je het alle vrijheid gunnen, om vervolgens na te jagen. Toen wij jonger waren – in mijn persoonlijke geval dan – worstelde ik regelmatig met een writer’s block. Ik was vaak bang dat ik niets nieuws meer kon schrijven. Die last hebben we nu van onze schouders geheven, die druk om productief te kunnen blijven. Ons grootste belang is dat we er zelf plezier aan moeten beleven. Creativiteit lonkt altijd, maar je moet er soms geduldig mee zijn voordat het goed voelt.’
“Pedestals” lijkt daar een mooi voorbeeld van. Vier minuten lang Eno-achtig gefröbel met ambient geluidslagen voordat de drums invallen. Zoiets heb ik nog niet eerder van Kashmir gehoord.
Kasper: ‘Wij zijn groot bewonderaar van Brian Eno, dus ik heb absoluut geen probleem met die vergelijking! Het nummer ontstond toen we besloten te schrijven in twee teams, in plaats van de hele band. Ik kwam op een ochtend de studio binnen met een effectenpedaaltje, een freeze pedal. Ik liet het zien aan Henrik; we begonnen er vervolgens mee te experimenteren. Op hele specifieke momenten drukte Henrik dan de record-knop in. Zoals ik eerder zei hadden we geen flauw idee wat het uiteindelijke resultaat zou worden. Dat is prachtig, omdat je dan ook zonder een bepaald criterium muziek aan het maken bent. Het ontstaat gewoon natuurlijkerwijs.’
Henrik: ‘Die hele intro, voordat de drums invallen, was in het begin tien minuten pure improvisatie met analoge synths en effectenpedalen. We hebben het uiteindelijk moeten snijden tot vier minuten.’
Lijkt me een uitdaging om tijdens het snijden het live-gevoel zo veel mogelijk intact te houden.
Kasper: ‘We hebben inderdaad wat moeten bijschaven, maar het is zodanig gespeeld dat de akkoordprogressies puur intuïtief zijn.’
Ik bespeur een oorlogsthema in de songteksten en titels: Purple Heart, Blood Beech, Trench, Foe Or Friend. Toeval?
Kasper: ‘Toen we eind 2011 begonnen met E.A.R. vonden we het belangrijk om bepaalde grenzen te bewaken. Als je binnen die grenzen werkt is het soms makkelijker om creatief bezig te zijn. We hadden de opnames begin 2012 ingepland en om een of andere reden bleef het cijfer 12 hangen. We wilden het album eerst “Piece 12” noemen, waarin elk liedje een “piece” vertegenwoordigde. Door songtitels weg te laten wilden we de luisteraar niet belasten met een preliminair gevoel. Dus noemden wij de nummers Piece 1, Piece 2, Piece 3, etcetera…’
Zoals bij klassieke muziek bedoel je?
Kasper: ‘Ja, en toen we eenmaal bezig waren kwam iedereen in de band met bijdragen. We zaten echt tot onze nek in de ideeën waar wij ons een weg door moesten banen. We hebben nog nooit zoveel lol gehad in de studio. Iedereen kwam met vreemde samples en geluiden die wij vervolgens samenbrachten tot een geheel.’
Om terug te komen bij de zojuist gesuggereerde oorlogsthematiek. De titelsong “E.A.R.” eindigt abrupt met atoomknal. Daarop de vraag of er een politieke ondertoon op deze plaat aanwezig is.
Henrik: ‘Niet echt, nee. Hier kom ik weer terug bij het verzamelen van geluiden uit het alledaagse leven. Ik heb samen met mijn zoon de sloop van een gigantische gebouw bijgewoond.’
Kasper: ‘The Valby Gas Silo, om precies te zijn. Dit gebouw stond op de cover van The Good Life. Ze hebben het afgelopen jaar gesloopt. Het is een gascontainer van bijna vijftig meter hoog. Als je Kopenhagen bezocht was het een van dé middelpunten in de binnenstad, een beetje zoals de World Trade Center dat in New York was. Henrik heeft een geluidsopname gemaakt toen het gebouw werd neergehaald.’
Henrik: ‘Asger (Techau, drums) en ik hadden al een tijdje het idee om het geluid op te nemen van een massief gebouw dat door middel van dynamiet met de grond gelijk wordt gemaakt. We vroegen ons altijd af hoe dat zou klinken. We wilden dat ergens op het album vastleggen, alleen wisten we niet precies waar. Tijdens de sloop stond ik op zo’n tweehonderd meter afstand met mijn geluidsapparatuur. Door de explosie hoorde je overal autoalarmen afgaan. Je voelde al van ver de trillingen via de grond.’
Als je geen idee hebt waar het vandaan komt, is een associatie met kernwapens binnen die context maar al te makkelijk gemaakt.
Kasper: ‘Dat is een best scherpe observatie, omdat je in het begin van het nummer een opname van Nico van Velvet Underground hoort waarin ze verontrustend spreekt over de kernenergie en nieuwe technologie. Maar het is niet met die intentie bij elkaar gebracht. Henrik stuitte op die opname van Nico bij een Zweedse radiozender. Mads vond daar een geluidsopname van kinderstemmen bij. Toen ik dit fragment hoorde verstond ik slechts de letters E, A en R. Het was natuurlijk iets totaal anders. Uiteindelijk besloten wij het album dan toch maar E.A.R. te noemen. Met onze iphones namen wij toen onze kinderen op, die de drie letters uit volle borst meeschreeuwden voor het refrein. Zo kwam het allemaal mooi samen.’
Je houdt dus steeds vol dat het allemaal schijnbaar willekeur is, maar het laatste nummer, “Peace In Our Time” klinkt als een traditionele protestsong.
Kasper: “Dat moet ik beamen, inderdaad. Ik vraag me weleens af wat democratie precies betekent. Als het echt effect zou hebben, zou het natuurlijk positief zijn. Maar in vele opzichten is het slechts een woord dat iemand bedacht heeft. Want zoals het nu staat hebben wij nauwelijks invloed op de beslissingen die er in de wereld gemaakt worden. In Denemarken voelen wij ons erg verraden door onze overheid.’
Vorige keer dat Kashmir met File Under sprak was er intense repliek over de rechtse partij Danish People’s Party, die haar politieke invloed schijnbaar sterk door de media liet doorsijpelen. Is dit nog steeds een prominent hedendaags probleem in Denemarken?
Kasper: ‘Het komt terug, het komt terug, omdat er nu met een linkse overheid aan het roer is die meer sociaal-democratisch van aard is. Dat is een prille situatie die rechtse bewegingen in staat stelt terrein te winnen. Dat is verontrustend. Heel veel mensen in Denemarken voelen zich nog steeds verraden door de oorlog in Afghanistan, de kwestie of het wel verantwoord is om mee te doen. Of dat goed of fout is kun je altijd ter discussie stellen, maar niet het feit dat we totaal geen invloed hebben op wat er uiteindelijk beslist wordt.’
Als artiest geëngageerd participeren in maatschappijk belang of juist handhaven wat je persoonlijk het meest dierbaar is. Niet te combineren tegenwoordig, althans zo lijkt het.
Kasper: ‘Het is moeilijk. Maar ik vind het belangrijk om een uitgesproken mening te blijven geven. Dat is lastig te combineren met het maken van muziek , tenzij je jezelf als een politiek figuur beschouwt. En dat ben ik zelf niet. Maar ik voel me soms rot wanneer ik niet participeer binnen een openbaar debat. Je moet vooral heel goed geïnformeerd zijn en weten waar je over praat voordat je op de zeepkist stapt over bepaalde zaken. Juist dit ontmoedigt veel mensen en weerhoudt ze om hun mening te uiten. Bij “Peace In Our Time” probeerde ik een vraagteken te zetten: is dit democratie? Het is grappig om iets ‘democratie’ te noemen terwijl alles beslist wordt door negen oude, bijziende malloten.’
Kashmir is aankomende zaterdag te zien op Festival deBeschaving in Utrecht.