Anathema – Falling Deeper / Weather Systems

Het is twintig jaar geleden dat ik kennis maakte met Anathema. Samen met Paradise Lost markeerden ze het begin van mijn studieperiode in Groningen. Man, man, wat heb ik die eerste cd’s van beide bands oneindig veel gedraaid. Vanaf tapes, dat wel, want geld voor cd’s was in die tijd schaars. Vooral de ontwikkeling van Anathema heeft me daarbij uitermate geboeid. Als je hun eerste doommetal cd’s vergelijkt met wat ze nu maken, geloof je bijna niet dat dit hetzelfde bandje uit Liverpool is.
Daarom is het ook mooi om te horen dat de oude songs eigenlijk altijd al de klasse hadden van het oude materiaal nu ze vorig jaar door de band in een nieuw symfonisch jasje gegoten werden. Op Falling Deeper halen ze met een gerust hart een heel orkest uit de kast om te laten horen wat trouwe volgers altijd al wisten: Anathema is een meer dan bijzonder bandje. Waar de platte, slappe orkestrale uitvoeringen S&M van Metallica jammerlijk hun doel misten, zijn de negen uitvoeringen hier allemaal minutieus uitgewerkt en daardoor een schot in de roos. Gewoon effe een orkestje achter een band zitten, dat is aan Anathema gelukkig niet besteed. Wat ze ‘uitvreten’ met een song als “Kingdom” zal vast niet door iedereen gewaardeerd worden, ik vind de manier waarop ze de oorspronkelijke song van de Pentacrost III EP verbouwd hebben een verrijking. Een verschil van dag en nacht ook, maar toch overduidelijk dezelfde song. Geweldige versie. Ook Anneke van Giersbergen (die wel vaker met Cavanagh optreedt) doet mee op de cd en haalt tilt “Everwake” (altijd al een akoestische track) naar een hoger plan door de oorspronkelijk zanger Ruth Wilson te doen vergeten. Maar goed, zo’n upgrade kun je met een gerust hart aan Anneke overlaten. Prachtig is ook “J’ait Fait Une Promesse” waarbij de vrouwenzang gewoon helemaal is weggelaten en er alleen plek is voor piano en strijkers. Ontroerend mooi en dat geldt eigenlijk voor heel Falling Deeper.
Maar ook met het fonkelnieuwe Weather Systems verbazen ze me wederom. De plaat blijkt naar vele draaibeurten toch gewoon weer van hetzelfde hoge niveau te zijn als zijn meesterlijke voorganger We’re Here Because We’re Here. Gedurfd start de band met het tweeluik “Untouchable Part 1 & 2” dat grotendeels gebaseerd is op dezelfde teksten en melodie en samen een klein kwartier in beslag neemt. Het razendsnelle akoestische gitaarwerk van Danny Cavanagh in combinatie met zijn rustige, gedragen zang is even wennen, maar werkt eigenlijk heel goed. Helemaal als hij bijval krijgt van tweede stem Lee Douglas, die een nog veel prominentere rol heeft gekregen dan eerder. In eerste instantie dacht ik: ‘Waarom hebben ze Anneke niet gewoon die delen in laten zingen’, maar na verloop van tijd begon ik te snappen dat die vocaal te dominant zou zijn geweest. Voor het concept van de plaat past die gewoon beter. Het voelt in balans nu en dat is goed. Mede daardoor wordt het enigszins hoogdravende doel dat Cavanagh de band stelde door te zeggen dat ‘These songs will transport the listener to the heart of life, that is to say, to the heart of themselves’ stiekem wel mooi bereikt wordt. Zelden een album gehoord waarin samenzang tussen man en vrouw zo goed werkt zonder dat het ontaardt in romantisch zoet geneuzel. Dat komt door de secure balans tussen donker en licht, dood en leven. Dat laatste gebeurt letterlijk in “Internal Landscapes” dat deze magnifieke cd afsluit. Na twintig jaar is Anathema nog steeds niet uitontwikkeld (eigenlijk zelfs uitgegroeid) en dat is weinig bands gegeven.

mij=Kscope / Bertus