David Bowie – The Next Day

Nadat David Bowie – in mijn optiek de beste solo-artiest ooit – na bijna negen jaar weer met een studio-album is gekomen, kon ik niet anders dan met blijdschap reageren. Ook al verwachtte ik in eerste instantie niet dat ik het een goed album zou vinden, had het meer een symbolische betekenis. Mijn favoriete artiest, die 42 jaar geleden nog als Marlene Dietrich-lookalike op de gevoelige plaat werd gezet, was nog springlevend; ondanks eerdere berichten over hartaanvallen, waardoor ik even bang was dat het BNN-programma Golden Oldies wel eens zijn laatste prestatie zou kunnen zijn.
Ik weet nog goed dat ik jaren geleden ergens op het internet las dat iemand zei dat hij/zij hoopte dat Reality niet Bowie's laatste album zou zijn, omdat hij een beter afscheid verdiende. Hier was ik het in wezen wel mee eens. Iemand van Bowie's kaliber kon inderdaad beter dan eindigen met een album waarop hij meermaals benadrukte dat er jaren geleden niemand was die Pablo Picasso een 'asshole' noemde. Wanneer iemand mij voor 2004 had gevraagd “denk je dat Pablo Picasso ooit een 'asshole' is genoemd?”, had ik daar naar alle waarschijnlijkheid ook negatief op geantwoord, zonder de extra bevestiging van de heer Jones nodig te hebben.
Toen de releasedatum bekend werd, heb ik de Deluxe Edition besteld via een webshop die ooit is opgericht door twee Duitse broers met extreem overgewicht, waarna hij keurig op 8 maart werd verzonden. Nadat ik cdparanoia aan het werk heb gezet om het geheel om te zetten naar FLAC's, was het eindelijk tijd om het geheel eens te gaan beluisteren. Ik moet overigens wel bekennen dat het materiaal niet geheel nieuw voor me was, aangezien zowel “Where Are We Now?” als “The Stars (Are Out Tonight)” al eerder via het internet te bekijken en beluisteren waren, waarvan met name het laatstgenoemde nummer mij zeer positief heeft verrast.
Ik vind The Next Day eigenlijk Bowie's beste album sinds jaren (wat ook niet zo gek is na negen jaar radiostilte natuurlijk). Eerder werd van Heathen al gezegd dat het zijn beste album sinds Scary Monsters (and Super Creeps) was, waarmee ik het ook eens was; maar dit album is wat mij betreft nog beter. Wellicht heeft dat ook wel te maken met het feit dat ik nu nog meer waardering voor zijn gedane moeite heb, aangezien de man weer bijna tien jaar ouder is en nog steeds niet kaal lijkt te worden. Dat neemt natuurlijk niet weg dat Hunky Dory zijn beste album ooit blijft, nauw gevolgd door The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars, en dan een hele tijd niets; maar ik verwacht ook niet dat er überhaupt iemand is geweest die had verwacht dat hij zijn meesterwerken van ruim 40 jaar geleden ooit nog zou verbeteren.
Iets wat ik wel apart vind, is dat hij behoorlijk wat tijd, geld en moeite in z'n videoclips heeft gestoken, maar dan zo weinig inspanning heeft gedaan voor de albumcover. Het is letterlijk de cover van Heroes met een streep door de titel en een wit vlak over het geheel getrokken; iets dat iedere dorpsidioot met GIMP of Inkscape binnen een minuut kan realiseren. Volgens het internet is dit echter niet waar: het is niet het uiteindelijke ontwerp dat belangrijk is, maar de weg er naartoe. Het is een statement en het is kunst. Dus.
Over videoclips gesproken; de eerste reactie van mijn moeder op de clip van “The Stars (Are Out Tonight)” was “die oude man vindt het echt nog steeds leuk om met een stel homo's te dansen hè?”, wat ik een erg grondige analyse van het geheel vond. Ik moet zeggen dat ik het een sterke hitsingle vind, voor zover er vandaag de dag nog over hits en singles gesproken kan worden. Nu bezit ik gelukkig geen FM-tuners, maar ik kan me voorstellen dat het hier en daar wel wat airplay krijgt, wat volgens mij sinds het extreem hinderlijke duet met Tina Turner niet meer is gelukt.
Het zijn overigens niet de twee overduidelijke singles die mijn favoriete nummers van het album zijn; dat is (zoals menigeen die mij kent zal verwachten) “You Feel So Lonely You Could Die”. Niet alleen vanwege de titel en de tekst, maar ook vanwege de drumoutro die toch wel heel veel weg heeft van die van “Five Years in '72”. “How Does the Grass Grow?” en “I'll Take You There” zijn ook heel sterk, al staat laatstgenoemde alleen op de Deluxe Edition.
Al met al is het één van Bowie's weinige albums na Let's Dance die ik mezelf nog wel regelmatig zie draaien. Uiteraard zal ik het niet zo grijs draaien als de geripte FLAC's van Hunky Dory en Ziggy Stardust, maar z'n albums uit de jaren '90 draai ik eigenlijk helemaal nooit, ook al liggen alle originelen hier in de kast en staan ze lossless op een hele lading harde schijven. Het is een duidelijk “Tony Visconti-album”, zoals z'n vroege werk dat ook was. De band om hem heen is zoals altijd goed, en als zijnde een zeer matige bassist ben ik al jaren fan van Gail Ann Dorsey; wat mij betreft de beste vrouwelijke bassist tot nu toe. Ze speelt al sinds de jaren '90 met Bowie en is ook op dit album weer op bijna ieder nummer van de partij, afgewisseld met Tony Levin en Tony Visconti zelf.
Jammer genoeg is het album niet echt geweldig gemasterd, waardoor de baslijnen niet heel erg goed te volgen zijn. (Iets dat op bijvoorbeeld Heathen wel het geval was.) Het ironische van moderne technologie is dat de geluidskwaliteit er alleen maar op achteruit lijkt te gaan. Ik vind dat dat de schuld van een zeker bedrijf uit Cupertino is. Door alles maar te vereenvoudigen, denkt werkelijk iedereen tegenwoordig talent te hebben. Audiomastering is een vak apart, al ben je tegenwoordig al gekwalificeerd wanneer je een bankrekening groot genoeg voor de aanschaf van een zekere glimmende laptop met een verlicht toetsenbord en een plaatje van een vrucht erop hebt.
Het lijkt erop dat zelfs de doorgewinterde audio engineers hierdoor hun verwachtingen hebben bijgesteld. Zelfs vinylpersingen van vandaag de dag klinken over het algemeen net zo slecht als de cd-edities, dus men lijkt kennelijk toch een manier te hebben gevonden om ook dáár aan de loudness wars te beginnen.
Dit heeft wellicht ook wel te maken met het feit dat de meeste platenmaatschappijen tegenwoordig verwachten dat het overgrote merendeel van hun klanten de geproduceerde muziek uitsluitend af zal spelen met behulp van lossy compressie en “luidsprekers” met afmetingen vergelijkbaar met hun tepels op een koude decembermorgen; wat voor mij – iemand die niet eens een mobiele telefoon bezit, laat staan een exemplaar slimmer dan ikzelf – vrij onbegrijpelijk is. Als audiofiel van de oude stempel, valt de kwaliteit me dan wel een beetje tegen, maar dat komt meer door de tijdsgeest dan door dit specifieke album. En het gaat natuurlijk om de muziek; niet om het geluid. Dat neemt niet weg dat ik wel regelmatig heb geprobeerd om de bas zelf over te dubben, maar door mijn algehele gebrek aan muzikaal talent, is dat niet bepaald een verbetering geworden, en raad ik iedereen dan ook ten zeerste af om eventuele studiosessies te komen bezoeken.

mij=ISO / Columbia