Gruff Rhyss

Het was een groot contrast. Het kostte Gruff Rhyss grote moeite om antwoord te geven op onze vragen op het moment dat hij tegenover ons onderuit gezakt op de bank zat. Op het podium ‘s avonds was hij veel rapper van tong.

Wat ons wel opviel was dat de donkere kraalogen tijdens ons gesprek net zo schitterden als op het podium en daar was hij een meer dan onderhoudende entertainer. Sterker nog, het was één van de leukste optredens die we zagen de laatste tijd. Misschien lag toch de net genuttigde maaltijd een beetje zwaar op de maag toen we met hem spraken?

Mij=Door Bor en Storm, foto's gemaakt door de man met de camera.
Afgelopen week is de cd “Yr Atal Genhedlaeth” uitgekomen. Die is dus helemaal in het Welsh uitgevoerd. Zit hier een bedoeling achter?
Een bedoeling? Niet zozeer. We hebben eigenlijk altijd te veel songmateriaal om uit te brengen. Zo nu en dan ga ik langs bij een vriend van me om liedjes op te nemen, en dan kijken we later wat daarvan gebruikt kan worden. Zo had ik op een gegeven moment een aantal liedjes in het Welsh, van wie ik dacht dat het wel een album zou kunnen worden. Ik heb er toen nog vijf bijgeschreven, en dit leidde tot het huidige album. Alles is zo'n beetje binnen twee weken opgenomen en gemixt.
Maar waarom breng je dit album onder je eigen naam uit? Vallen de liedjes buiten het idioom van SFA, of had de rest van de band geen interesse?
De sound van de Super Furry Animals is veel voller en drukker dan ik hierbij in gedachten had. Ik heb ze het materiaal wel laten horen, maar ze vonden het maar kaal en leeg. Op een paar instrumenten na, speel ik zelf ook alles op het album. Ik heb nu een maandje voor mezelf ingeruimd om te promoten op diverse plekken in Europa. Cian, onze toetsenist, komt ook met een eigen album uit overigens, we laten elkaar de ruimte om dit soort dingen te doen.

Even wat plagen, vroeger was er veel ophef rond de Beatles, toen bleek dat je liedjes achterstevoren kon afspelen en er allerlei vermeende boodschappen in zouden zitten (Paul is dead, I miss him etc.). Wat gebeurt er als we jouw plaat op die manier behandelen, kunnen we het dan ineens wel verstaan?
Ha ha… natuurlijk is het zo dat de meeste mensen het Welsh niet kunnen volgen. Toch heb ik het idee dat mensen wel de achterliggende emotie kunnen oppikken. Onze muziek kun je niet achterstevoren draaien…
Het schijnt trouwens dat Paul McCartney eens bij een optreden van jullie mee heeft gespeeld… vertel eens?
We zaten met de rest van de band ergens bij zo'n saaie awardshow, waar ook Paul toevallig was. Toen hij terug kwam van het toilet heeft Cian hem in de richting van onze tafel geduwd, en we raakten aan de praat. Hij heeft toen later nog eens het antwoordapparaat van een van ons 's nachts volgeblèrd. Ik kan zijn humor wel waarderen. Later kregen we opeens een enorme hoeveelheid studiomateriaal van de Beatles bezorgd. Daarop kon je try-outs van nummers horen, Ringo die wat stukjes improviseerde, wat basloopjes van Paul, etcetera. Met zijn allen zijn we daarvan toen stukjes gaan samplen en knutselen. Uiteindelijk kwam daar een tweeëntwintig minuten durende opname uitrollen, die stuurden we op naar Paul. Daar hoorden we weinig van terug. Tot dit ineens ergens werd uitgebracht zonder dat we daarvan wisten en er was flink in gesneden. Eigenlijk baalden we daar wel van, als we dat hadden geweten hadden we er wel een vierminutennummer van gemaakt. Later hebben we Paul zo gek gekregen om wat nummers met ons te komen opnemen. We hebben hem toen gesampled terwijl hij wat op wortels en selderij moest knagen…

Je houdt erg van het spelen met woorden. Helaas ontgaat ons dat meestal, maar bij het bekijken van de vertaling van de songteksten vallen vooral de grappige teksten en titels op. Waar haal je de inspiratie vandaan?
Het overkomt me eigenlijk gewoon. Ik heb steeds wel ideeën om een zin op een bepaalde manier te gebruiken. Ik vergeet de meeste ook weer net zo snel, als ik het niet ergens opschrijf. In de jaren tachtig was er in Wales een bloeiende scene van bands die het Welsh gebruikten voor hun muziek. Een daarvan, en de meest invloedrijke volgens mij, was Datblygu (dat betekent ontwikkelen). Zij hadden een geniale zanger, die erg goed was in het schrijven van liedjes. Zoals hij teksten uit het niets kon maken, waarbij iedereen eigenlijk stilviel, zo zou ik het ook graag kunnen. Het is overigens wel slecht met hem afgelopen…
Speelt het promoten van het Welsh nog een rol bij je?
We hebben ook bij de Super Furries regelmatig een nummer in het Welsh. Eigenlijk is het meer toeval, het is maar net hoe het uitkomt. Ik heb niet echt de illusie dat mensen buiten Wales nu ineens meer willen weten. De taal ligt me gewoon lekker, en omdat het natuurlijk mijn moedertaal is, gaat dat soms wat makkelijker dan met het Engels.
De aard van de liedjes op dit album is in wezen vrij eenvoudig: basis ritmeondersteuning en zang die redelijk uitgekleed klinkt. Het lijkt wel alsof er wat traditionele folk-invloeden inzitten. Klopt dat?
Traditie? Hmmm… ik heb me eigenlijk altijd wat afgezet tegen de traditionele scene. Ik ben nogal rebels soms!
Op dit solo-album staan twee liedjes over Egg pudding, een vriendin van je? Zit daar nog een kern van waarheid in? Of is dit ook weer een van je grappen?
Pwdiw Wy 1 en 2 (dit klinkt uit de mond van Gruff heel anders dan je zou denken, red.) zijn met elkaar verbonden. Het gaat over een meisje, waarvan de koosnaam 'Egg pudding'(een soort van cakeje) is. Hier zit wel een autobiografisch elementje in, maar daar wil ik eigenlijk niet te veel op in gaan. Je krijgt dan later weer van die mensen die dan willen weten of het over hun ging, en allerlei trammelant. Maar het is wel echt. Ik heb het omgevormd tot een tragisch verhaal. Het eerste liedje gaat over de eerste kennismaking en de liefde die daarop volgt. In het tweede deel is het over met de liefde en heeft ze een ander. Ze krijgt echter een dodelijke ziekte en het is heel zielig allemaal.
Wat vind je van Internet als nieuw medium voor de verspreiding van muziek? Als dat internet niet op was gekomen zaten we nu braaf muziekbladen te lezen.
Internet is great. Op een van mijn liedjes, Caerffosiaeth, hoor je ook sampletjes van geluiden die ik van internet heb gedownload. Dus zeker als muzikant heb ik er veel plezier van. Wat betreft het downloaden van muziek, daar hebben we als band niet zoveel last van. We zijn geen major, en de meeste inkomsten die we hebben komen van de optredens, en niet van de verkoop van albums. Het is meer een probleem voor de platenmaatschappijen denk ik.
Waar zit je na Amsterdam?
Ik kwam vanochtend uit Stockholm, morgen zit ik in Berlijn. Het is wel druk even, van de ene hotelkamer naar de andere. Later in de maand heb ik veel optredens in Wales zelf. Thuis.