John Grant

Some days just chicken bones
I’m all jacked up on DC at my place alone
And I don’t care what you think about my attitude
Because I can’t be bothered with the likes of you
Een blikje cola light. Het is misschien een beetje flauw dat het me opvalt, maar het is nu eenmaal een typerende drankkeuze (DC=Diët Coke) gezien het verhaal van de man die tegenover me heeft plaatsgenomen in de kelderbar van Paradiso. Het verhaal van de zanger John Grant. Het doet me goed om te zien dat het eindelijk eens voor de wind blijkt te gaan met de voormalige frontman van The Czars. Hij heeft van ver moeten komen. De bodem. Ik belde hem zo’n vier jaar geleden voor een interview. Net op het moment dat zijn wereld begonnen was met in elkaar te storten en hij zichzelf verder zou verliezen in de drank en drugs. Hij gaf toen aan dat hij helemaal wilde stoppen met de muziek. Toch zit eenenveertigjarige Amerikaan met de warme baritonstem nu hier tegenover me. Met zijn solodebuut Queen Of Denmark en een aantal vijfsterren-recensies op zak. En met een blikje cola light.

mij=interview:André
'Dat was bij het einde van The Czars toch?' vraagt John als ik refereer aan dat vorige interview. 'Ik ben ook echt gestopt voor een tijd. Maar mijn vriendschap met de jongens van Midlake was uiteindelijk de reden dat ik dit album heb opgenomen. Ze waren zo bemoedigend. Ik had ze een paar jaar eerder ontmoet op het SXSW-festival en ik was nogal down destijds. Zij waren nieuwe mensen in mijn leven. Mensen die ik bewonder als muzikant maar ook als mens. Zij hadden naar mij toe zoiets van 'Hey…kop op!'.' John maakt een arm-om-de-schouder-gebaar. Gaven de jongens van Midlake hem het bemoedigend klopje wat hij nodig had? 'Het was meer een Big Hug. Ze bleven mij gewoon een hart onder de riem steken. Toen de tijd was gekomen om het album op te gaan nemen had ik nog steeds mijn twijfels.'
Het is op zich niet vreemd dat John onzeker was om na het mislukken van zijn carrière met The Czars opnieuw de stap te wagen. Dat was echter niet de enige reden. 'Ik was ook oud aan het worden. Relatief gezien nog jong, maar als je kijkt naar stabiliteit in je leven. Ik had bijvoorbeeld geen pensioenplan. Geen huis, geen auto, geen appeltje voor de dorst. Niets van dat alles. Ik had het gevoel dat de muziek me niks had opgeleverd en ik mezelf misschien beter kon richten op vreemde talen.' Ik kan me herinneren dat John destijds op zoek was naar een baan als tolk/vertaler Russisch. Is daar nog iets van gekomen? 'Ja, ik heb een certificaat voor medische tolk in het Russisch behaald en ben daarna als freelancer aan de slag gegaan bij het NYU-ziekenhuis. Ik vond het fantastisch. Zo had ik aan het einde van die periode een aantal goede relaties opgebouwd en had ik iets om me aan vast te houden. Ik ben bijna net zo enthousiast over Russisch als over muziek. In principe over talen in het algemeen. Nederlands vind ik ook een hele intrigerende taal.'
Maar uiteindelijk koos hij er toch voor om zich aan dat nieuwe muzikale avontuur te gaan wagen. 'Ik wist niet goed wat ik moest doen. Probeerde ik niet weer dezelfde utopie te bereiken? Moest ik mezelf niet eens serieus gaan nemen? The Czars waren gefaald en ik legde de schuld bij mezelf. Ik dacht dat ik niet goed genoeg was. Dat er zoveel talentvolle mensen waren. Zoveel talent dat er geen plaats meer voor mij was. En het waren dus weer die jongens van Midlake die zeiden dat er wel degelijk plaats voor mij was. Dat ik een unieke stem had die mensen graag wilden horen.' Het is duidelijk dat Midlake de katalysator was voor het maken van het album. Maar de noodzaak moet toch van binnenuit zijn gekomen? Zeker gezien de persoonlijke thematiek van het album. 'Absoluut. Het helpt echter zoveel als je met mensen kunt werken die je serieus nemen. Als muzikant en als mens. Ze waren er om mijn visie en ideeën te realiseren. Ze wilden niets aan mij opdringen. 'Vertel ons maar wat we moeten doen'.'
Daarmee hint John overduidelijk naar wat er mis was met The Czars. Vijf kapiteins op een schip. Hij verliest wat van zijn opvallend kalme uitstraling als we daar wat verder op in gaan. Zijn blik wisselt regelmatig van focus en hij draait zo nu en dan onrustig op zijn stoel. Het was een band waarin hij niet volledig zichzelf kon zijn. Iedereen stond op zijn eigen eilandje en dat had ook zijn weerslag op de songs die hij in die band schreef. 'Die waren ook allemaal heel persoonlijk, maar ik deed alsof het ergens anders over ging. Ik gebruikte andere woorden zodat ze niet wisten waar het daadwerkelijk over ging. Ergens wilde ik die muziek niet maken met die gasten. Ze niet binnenlaten in mijn wereld.' Op Queen of Denmark laat John die schroom overduidelijk van zich afvallen. Is het niet moeilijk om avond aan avond – John's tourschema is indrukwekkend vol gepland – zichzelf met die persoonlijke songs zo kwetsbaar op te stellen? 'Dat wisselt. Soms vind ik het inderdaad moeilijk en denk ik dat het voor anderen teveel informatie is. Maar aan de andere kant merk ik dat het aantal mensen, dat het kan waarderen in de meerderheid is. Mensen die graag dit soort eerlijkheid horen. Mensen die moeite hebben zichzelf te uiten. Ik heb het nooit gedaan om anderen te helpen, maar ik weet dat als ik zelf dit soort muziek hoor het mij hier weet te raken.' John slaat met gebalde vuist op zijn linkerborstkast.
Om tegenwicht te bieden aan de zware, doordachte muziek op Queen of Denmark gaf John tijdens de opnames af en toe ook zijn andere muzikale kant de ruimte: zijn voorliefde voor elektronische muziek. Het resultaat daarvan is te horen in twee eigenaardige nummers op de bonusdisk die bij de speciale editie van het album zit. 'Ik wil graag een heel album met dat soort muziek opnemen. Van die electro met heavy beats word ik vrolijk. It's just fun. Dat is het verhaal achter die songs. Niets meer, niets minder.' Net als bij het praten over de samenwerking met Midlake en zijn passie voor vreemde talen komt weer die enthousiaste John Grant naar voren die op zijn praatstoel plaatsneemt. Of ik Apparat en Moderat ken? Heb ik de nieuwe Gus Gus al gehoord? Slechts het praten over The Strange New World Of Bernard Fevre van Black Devil Disco Club, zijn favoriete album van vorig jaar, is al genoeg voor kippenvel op zijn arm. 'Zo mooi vind ik het dus', zegt hij al wijzend naar opstaande haren op zijn onderarm.
Hij is blij dat hij weer in staat is te genieten van dit soort dingen. Was dat misschien nog wel het meest frustrerende van de periode dat hij zwaar depressief was? Juist geen plezier meer kunnen halen uit dingen waar dat altijd vanzelfsprekend was? 'Precies. Veel mensen begrijpen niet dat je tijdens zo'n depressie soms jezelf niet eens herkent. Dingen zoals muziek, die je normaal gesproken weten te boeien, laten je koud.' Ik vul aan dat die frustratie je nog eens verder die schijnbaar bodemloze put in kan trekken. John knikt instemmend en richt zich vervolgens tot mij: 'Klopt het dat jij uit ervaring spreekt? Ik merk dat de mensen die ik spreek die ook iets dergelijks hebben meegemaakt anders reageren als het onderwerp wordt aangesneden.' Waaraan is dat af te leiden? 'Ik merk het aan de blik in jouw ogen. Anderen dwalen af en hebben zoiets van 'ja, ja, oke', om daarna weer door te gaan naar het volgende onderwerp. Maar misschien ligt dat wel aan mij en zie ik het verkeerd.' Wederom zoekt John de fout bij zichzelf. Een patroon wat vaker terugkomt. 'Ik heb al heel vroeg geleerd de fout bij mezelf te zoeken. Mezelf de schuld te geven. Het geloof van mij ouders liet mij weinig keus over. Als homoseksueel was ik iets wat ik absoluut niet mocht zijn. Dus was het allemaal mijn schuld. Het is heel moeilijk dat denkpatroon te doorbreken.'
Op de tafel voor me ligt een ineengedrukt blikje cola light. Typisch.