Lowlands 2013: Voorpret

Ik heb het eerder gezegd: er is tegenwoordig een overvloed aan festivals waar het Nederlandse clubcircuit door dreigt te verzuipen. Gelukkig zijn er nog jonge bands die waarde hechten aan een intieme clubshow, zoals bijvoorbeeld Suuns (helaas niet op Lowlands dit jaar). Zo vertelde zanger Ben Shemie na afloop van het concert in Rotown dat hij zich ongemakkelijk voelde bij de metersbrede afstand tussen publiek en band tijdens Best Kept Secret, de nieuwste aanwinst in Nederland festivalland. Sommige bands werken gewoon beter in een donkere zaal. Als festivals de norm worden haal je dit soort bands wellicht vaker uit hun element dan ons lief is. Nochtans maakte Best Kept Secret haar belofte waar – dat was precies het soort festival waar de pure muziekliefhebber op alle fronten bediend wordt: uitdagende programmering, gezellige sfeer, te gekke locatie, goede organisatie.
Een ander voorbeeld is het aanstormende Pitch, het Amsterdamse festival dat het meest up-to-date lijkt wat betreft de steeds drastisch fluctuerende wereld van de elektronische muziek. En zo ontstaan er in hoog tempo meer festivals met ambitieuze agenda’s. Tegenwoordig voelt zelfs Into The Great Wide Open meer als een overweging achteraf dan dat nieuwe utopische muziekparadijs waar je elk jaar bij moet zijn. Punt is, de afgelopen vier, vijf jaar schieten festivals zodanig uit de grond dat er met licht dedain gekeken wordt naar de twee grootste openluchtfestivals in ons kikkerlandje: Pinkpop en Lowlands. Of je nu terugdenkt aan Eddie Vedder stagedivend van de TV-mast of die Arcade Fire-percussionist klauterend over de podiumsteigers…dit soort momenten krijgen na verloop van tijd emotionele waarde en gewicht, mede dankzij de historie en traditie die gepaard gaan met een toonaangevend festival. Bij een Lowlands hangt toch altijd een zekere mystiek. Coole, hippe nieuwe festivals moeten nog bewijzen genoeg edities te kunnen draaien om dit soort momenten te verzamelen in het collectieve geheugen.
Dan moet ik wél zeggen: de onlangs op NPO 3 uitgezonden docu Life@Lowlands (ook te zien deze Lowlands in de Echo-tent) deed weinig om de neerbuigende geluiden jegens Lowlands om zeep te helpen. Oké, oké, ik geef toe dat ik tijdens Lowlands ook weleens denk, “yup, we stammen inderdaad af van de aap”, maar om daar zó denigrerend over te doen? Veel mensen gaan net zo graag naar festivals voor escapisme als voor de bandjes, al is het om éventjes te wijken van die negen-tot-vijf baan, die afspraak met de tandarts komende week of die ex-partner die het zojuist uitmaakte met een cru whats-appje. Lowlands is na twee decennia gemeengoed onder de gemiddelde Nederlander, dus hoogmoedige mierenneukers die klagen over boerenlulgedrag kunnen beter een ander festival aandoen…óf gewoon thuis op de bank meekijken. Qua programmering weert Lowlands zich namelijk nog altijd heel kranig: zowel de casual festivalganger, de feestbeest als de connoisseur wordt wederom behartigd met een uitbundig, breed programma.

mij=Door: Jasper.
Op vrijdag zijn we vooral benieuwd naar het Londense duo AlunaGeorge in de Bravo. De plaat Body Music telt maar liefst negentien liedjes vol glitchy R&B songs met sporadische knipoog naar nineties glijballades en UK two-step. Het blijft een grappig contrast tussen George Reid, de verlegen whizzkid met Moe Howard-kapsel gehuld in omatrui en Aluna Francis, de langbenige, schaars geklede vamp met verleidelijke hijgzang. Toch werkt deze combinatie wonderbaarlijk: Body Music telt een paar regelrechte hits in “Attracting Flies” en “Your Drums, Your Love”. Een ander deel voelt aan als niemendalletjes waarin gretig teruggegrepen wordt naar de pitch bends en dergelijke blitse productietrucjes ten koste van de frisse, vernieuwende sound. Laten we hopen dat AlunaGeorge live wel enige meerwaarde biedt, afgezien van überstoot Francis in levende lijve zien (pun intended). Puntjes voor de pauze-DJ die “Physical” van Olivia Newton-John voorafgaand aan dit optreden draait.

De Australische psychrockers Tame Impala zijn met het meesterlijk, door Dave Fridmann geproduceerde Lonerism een stukje hoger op de festivalladder geklommen. Maar wie had gedacht dat dit zou leiden tot een plek in de Alpha, de grootste galmbak in de Flevopolder? Hoezee: galmen en spacen is juist waar Tame Impala zo in grossiert. Dit optreden kan daarom heel desastreus of juist heel geslaagd uit de verf komen. Wie van tevoren even flink wat hennep inhaleert maakt het waarschijnlijk geen bal uit.

Als je als jonge getalenteerde MC uit Compton aan de weg timmert ben je al gauw een bliksemafleider voor succes. De 26-jarige Kendrick Lamar is nu al hard op weg om zich aan de pantheon van hiphopgrootheden toe te voegen. Verfrissend is dat toch, een jongen die niet loopt te pronken met geld, bitches en street cred, maar op geraffineerde wijze zijn achtergrond en leefomgeving observeert, zoals op langspeler good kid, M.A.A.D. city. Tot dusver bejegende Kendrick zich in alle bescheidenheid als aanstormend artiest die slechts zijn creatieve integriteit wilde behalen zonder op teentjes te trappen en egootjes te krenken. Als statement besloot hij daarom onder zijn geboortenaam op te treden. Nu Lamar zijn collega rappers een voor een op de nummer zet met een grillige verse op de nieuwe Big Sean-track “Control”, lijkt de aap uit de mouw te zijn geklommen. Maar voordat Lamar zich kan bezinnen op het pareren van de aankomende repliek, zal hij eerst hier in Biddinghuizen de Grolsch in vuur en vlam moeten zetten.

Voorheen flankeerde Mikal Cronin garage-boegbeeld Ty Segall op bas, maar inmiddels is de sympathieke muzikant zelf een gevestigde naam dankzij de aanstekelijke fuzzy powerpopplaat MCII. Er zijn dit jaar weinig albums uitgekomen waar de repeatknop het zodanig zwaar te verduren heeft. Het geeft overigens helemaal niets dat bijna alle liedjes op elkaar gebaseerd zijn. Sterker nog, die puberale achteloosheid is juist de kracht van Mikal Cronin. Het is luchtig, het is aanstekelijk en nergens overbodig of vermoeiend. Het is net een dagje surfen waarbij je continu de wind mee krijgt. Het is immers moeilijk stil te staan bij verdrinken of witte haaien wanneer je op volle snelheid over de golven glijdt.
In 2007 verzorgde Nine Inch Nails een tegenvallende set op Lowlands. Wie echter de beelden op Lollapalooza heeft gezien kan gerust voorspellen dat Biddinghuizen eindelijk in de ban raakt van een headliner-waardige show van Trent Reznor en kornuiten. Naast spectaculaire visuals krijgen we een mooie bloemlezing van NIN’s oeuvre, met materiaal van klassieker Pretty Hate Machine, doemplaat The Downward Spiral en de indrukwekkende, crimineel onderschatte dubbelaar The Fragile. Hoewel de titel van het nieuwe album Hesitation Marks (Reznors eerste worp voor platenkolos Columbia) anders doet vermoeden, wekt Reznor’s huidige situatie weinig twijfel: hij heeft tegenwoordig het figuur van een WWE-worstelaar, is gelukkig getrouwd met Mariqueen Maandig en heeft samen met Atticus Ross een Oscar gewonnen. Al lijkt het leven eindelijk op rolletjes te gaan voor Reznor, dat hij op de podia nog altijd de zwartkijkende misantroop uithangt blijft iets om te koesteren.

Ook bij Londense trio Daughter is de wrangheid sterk aanwezig. Best knap als je zelfs Daft Punks “Get Lucky” kan omtoveren tot sombere tranentrekker. Op de vroege zaterdagochtend zo zwaar in de maag getroffen worden is misschien een beetje buzzkill, maar Daughter is wel een intrigerende live act, die verstilde momenten klakkeloos kan doen aanzwellen tot fraaie, postrock-achtige bombast. “Ik denk dat er niet veel happy songs in de nabije toekomst gaan komen”, aldus zangeres Elena Tonra in ons interview eerder dit jaar. Eerlijk is eerlijk: het is toch onmogelijk een vrolijke handjes-in-de-lucht versie van Daughter voor te stellen? De sombere, desolate stemmingen sieren deze band simpelweg veel te goed. Hopelijk zien we Daughter in topvorm, want de band sluit begin deze week nog een lange Amerikaanse toer af als voorprogramma van The National.

Dat een zwartkijker door de jaren heen nuchterder kan worden bewijst meneer Finn Andrews maar weer eens. Sinds het oprichten van The Veils was de zanger met de zigeunerhoed letterlijk non-stop op de podia en in de studio te vinden. Het album Time Stays, We Go is het resultaat van vier jaar reflecteren, peinzen en relativeren. Het resultaat is een vlottere, meer ontspannen versie van The Veils. Dat is vooral te zien aan hoe Andrews op het podium staat: hij waagde op Motel Mozaique zowaar een onbeholpen poging tot een praatje met het publiek. De vraag is of Lowlands nog een glimp van de manische Andrews uit 2006 gaat opvangen. Manisch en geagiteerd, dat is Ruban Nielson van Unknown Mortal Orchestra (UMO) in ieder geval nog wel. Wie zijn twitterfeed leest kan genieten van een aantal dolkomische doch gitzwarte observaties. Het is een muzikant met een “chip on his shoulder”, zoals dat in het Engels zo mooi heet, en dat is terug te horen in de optredens. UMO klinkt op plaat als een sixties revivalband vastgelegd op tape, live springt het werkelijk alle kanten op. Nielson benadert zijn gitaarspel als een kind dat met vuur speelt, vinnig en altijd paraat om een nummer op de meest onverwachte momenten te ontregelen met vlammende psychedelische jams. UMO mag zich nu al rekenen tot een van de beste pure livebands op Lowlands, dat terwijl ze slechts met zijn drietjes zijn. Enige minpuntje blijft dat “Monki” de eeuwige associatie oproept met “Private Dancer” van Tina Turner. Dat liedje mogen ze best met een van die smerige jams op zeep helpen.

Mede dankzij het optreden op Eurosonic is het Schotse CHVRCHES een van de grote hypes van 2013. Het drietal rond zangeres Lauren Mayberry maakt electropop met een caleidoscoop aan vlijmscherpe synths, stuiterende beats en ijzingwekkende zang. De zoveelste band die obsessief lijkt te hebben geluisterd naar Portisheads Third, althans zo lijkt het. CHVRCHES heeft voldoende potentiële hits om een gooi naar de charts te doen, maar eerst moet het grote publiek overtuigd zijn. Lowlands biedt ze een mooie vuurdoop. Los van het feit dat CHVRCHES met een V in plaats van een U gespeld wordt, heeft de band een liedje getiteld ZVVL. Juist ja, Zuul…is dit een heuse Ghostbusters-referentie? Zo ja, puntjes erbij voor deze Schotten.
Bij bands als CHVRCHES is het altijd de vraag of live spelen wel meerwaarde heeft als het toch precies klinkt als op plaat. Zo ja, blijft er vaak niet meer over dan een saai tafereel. Dan zie ik toch liever slechte adlibs, zoals bij Top Of The Pops in de vroegere jaren. Gelukkig is er een band als The Knife, die een grote mindfuck besluit te maken van het hele live show-concept. De totaal uiteenlopende reacties die het optreden in Paradiso teweegbracht is prikkelend genoeg om het zondag in de Grolsch allemaal in me op te nemen. Op de andere kant van die munt staat Alabama Shakes, en met name superstrot Brittany Howard. Getalenteerder en charismatischer vind je ze bijna niet meer. Het zou dan ook zó makkelijk zijn om Howard te omringen met een club virtuoze huurkrachten en onder dezelfde naam verder te toeren. Maar Howard blijft haar boezemvrienden trouw…en dat geeft de muziek juist die lading, het onmiskenbare dat bij veel soortgenoten ontbreekt. Juist dat maakt Alabama Shakes beter als geheel dan de som der delen.

Keane, Razorlight, Bloc Party, Kaiser Chiefs. De generatie Engelse festivalbands van 10 jaar terug is zo goed als weggevaagd. Alleen Arctic Monkeys staan nog steeds aan de top. Om een of andere reden behoudt ook Franz Ferdinand gewoon haar status als Alphatent-band. We wisten allemaal dat het gelijknamige debuut steen- en steengoed was, maar dat de Schotten tien jaar na dato nog stééds in het kielzog van dat album opereert is best indrukwekkend. Want zeg nu zelf, hoe catchy en slim de muziek van “the Franz” ook in elkaar zit, echt vernieuwend is deze band nooit geweest. Ze combineren vooral heel slim het beste uit het verleden: vleugjes Roxy Music, Television, Talking Heads, you name it. En dat doen ze in alle bescheidenheid. Misschien is dat het sleutelwoord: bescheidenheid. Want tja, we weten allemaal hoe het met Johnny Borrell is afgelopen.

James Blake is een van die artiesten die echt het geluid van nu belichaamt. Hoewel ik nooit snel uit mezelf een plaat van de schuwe Brit opzet, is het een artiest die mij buitengewoon fascineert. Een wonderkind in zowel het musiceren als het produceren, die ondanks zijn immense talent nog steeds zoekende lijkt naar een definitieve richting. Hoewel zoekende? Hij heeft inmiddels al twee hele geslaagde albums op zak. Toch heb ik altijd het gevoel dat zijn gevoelige oor voor kleine nuances en details zijn potentie als volbloed performer soms in de weg zit. Door zijn bandbezetting minimaal te houden, verricht Blake vaak veel handelingen tegelijkertijd, waardoor het lijkt alsof hij zichzelf nooit helemaal kan overgeven aan zijn eigen muziek. De schaarse momenten waar het slechts zijn stem en piano de boventoon voeren raken me vaak ook het meest. Ik ben benieuwd welke kant van Blake we zondag gaan zien: de ijverige geluidskunstenaar of de bezielde troubadour? Of onderdrukken die twee elkaar opnieuw?
Voor het eerst in jaren woon ik de grote afsluiter in de Alpha weer eens bij. Nick Cave & The Bad Seeds is ongetwijfeld minder hip dan AraabMuzik – dat verderop de X-Ray hoogstwaarschijnlijk met de grond gelijk gaat maken – maar iemand die nooit te nimmer kan teleurstellen. Hoeveel mensen komen tegenwoordig ermee weg om een heel kinderkoor op sleeptouw te nemen? De echte hamvraag is echter, staan deze kinderen over tien jaar te hossen op AraabMuzik of bij 70-plusser Nick Cave te kijken, nog steeds gal spugend, nog steeds heupwiegend in strak pak, nog steeds met pikzwart geverfde manen, nog steeds met die gejaagde blik die dwars door je schedelholte lijkt te gloeien. En dan vervolgens pochen: “Met deze man stond ik vroeger op het podium.” Ik zou het wel weten hoor.