My Brightest Diamond

Na tijdenlang My Brightest Diamond te hebben mogen luisteren vanaf mijn comfortabele en veilige bank, was het in de spiegeltent van Haldern Pop 2011 eindelijk zover dat ik haar ook mocht zien…tijdens een van de zo mogelijk minst comfortabele concerten van mijn leven. Niet al te lang hierna mocht ik me dagenlang opvreten van de zenuwen, want de bevlogen FileUnder-hoofdredacteur Storm had bij de vrienden van muziekdistributeur Konkurrent geregeld dat iemand een paar fotootjes kon gaan maken van het singer-songwriterproject van Shara Worden. En of iemand haar wat woorden kon ontfutselen. Of ik dat wilde. Hmm.

Zo kwam het dat ik op een wisselvallig bewolkte middag bij Aldo ‘Konkurrent’ Perotti in de achtertuin confetti sta op te vegen. Zo komt het ook dat ik even later diep weggedoken in een kop koffie mijn opname-gadget aanzet, Shara over de tafel heenleunt en de tekst ‘one-two….oneeee-two’ tegen het kleine apparaat uitspreekt terwijl ze doodserieus diep in mijn ogen kijkt (vlak hiervoor was ze lachend handen vol glitterspul naar fotograaf Dennis aan het gooien). Het ding doet het. De meters slaan uit. Niet zo ver als mijn hart.

mij=Door: Andrew. Foto's: Dennis
Toen ik je voor de eerste keer op het Haldern Pop Festival in 2011 zag, verbaasde het me dat je je nummers doorspekte met verhaaltjes, dat je bewoog en uitlegde waar je mee bezig was. Ondanks de 400 mensen om me heen, voelde het alsof… je het klaarspeelde om tegen iedereen persoonlijk te praten. Ik vroeg me af of je bewust voor dat effect ging.
'In een dergelijke zaal is het erg moeilijk om iedereen bij je optreden te betrekken. Het is makkelijk om de mensen achterin buiten te sluiten, maar dat zou ik zelf jammer vinden. Ik heb een techniek bestudeerd, de Alexander-techniek. Het idee erachter is dat je jezelf toelaat om breed en lang te zijn en als je aan je rug denkt, denk je dat die rond de wereld draait, of je slaat je armen om de wereld heen, een soort visualisatie. Ik heb Colin Meloy [van The Decemberists, red.] wel eens gevraagd of hij ook een dergelijke techniek gebruikt, toen we bij Austin City Limits optraden en er 70.000 mensen waren! Het was enorm! Het was absoluut het grootste aantal bezoekers waar ik ooit voor opgetreden heb en ik merkte dat ik iedereen erbij wilde proberen te betrekken…het was echt heel intens. Colin antwoordde dat hij juist helemaal niet zo bezig is met publieksparticipatie, terwijl hij toch heel betrokken is bij zijn publiek. Ik vind het interessant dat verschillende artiesten er anders over denken, maar ik probeer zelf inderdaad om iedereen die ik kan zien erbij te betrekken. Bij dat optreden was ik me ervan bewust dat mensen buiten via camera's de show konden volgen, dus ik moest erop letten om de mensen buiten er ook bij te halen. Tijdens het optreden vergat ik dat dan weer op de een of andere manier… (lacht) Soms gaat dat gewoon zo, de artiest kan zich van bepaalde dingen bewust zijn en misschien merkt het publiek dat – en soms ook niet. Ik heb vroeger altijd een luchtbel om me heen bedacht en daardoor voelde ik me veilig. Tegenwoordig heb ik het gevoel dat ik sterker ben en probeer ik juist mensen binnen te laten.'
Sommige tracks op de nieuwe en ook op de vorige cd gaan over grenzen, het doorbreken van grenzen en veranderen van dingen, van scene naar scene gaan. Zijn dat soort overgangen belangrijk voor je? Is het belangrijk hoe je telkens anders tegen jezelf aankijkt met je “luchtbel”?
'Ik denk dat het thema – zoals je opgesloten voelen, of het gevoel dat er iets is, dat je wil verdergaan – een beperking of een manier van denken is die je in zijn greep heeft. Dus ja, het is beslist een soort… levenslange reis, die in je nummers blijft terugkomen.'
In je optredens bij The Long Count zijn tijd en de veranderingen daarin een centraal thema. Aan het begin en het eind ben je aan het aftellen en duid je die overgang aan. Zelfs in de titel van het optreden ben je naar het eind toe aan het aftellen. Tussen haakjes, wat doe je op de 21e van de 12e, 2012 als the Long Count stopt?
(Shara zet grote ogen op) 'Daar had ik niet eens aan gedacht!'
Party like it's 20….12?
'Jaaah! '

Al die vreselijke films die maar naar het einde toe aftellen, het einde der tijden…..Geloof jij dat er ergens een einde aan komt, of gaan we slechts van overgangsperiode naar overgangsperiode en houdt de tijd nooit op?
'Tja, de opname gaat op een bepaalde manier over begin en einde, maar je kunt ook kijken naar de tijd daar tussenin, mijn leven, en zeggen: “Oh, to wrestle now in time”, wat iets betekent als, o, wat geweldig! In het nummer “In the Beginning” verwijs ik in de tekst naar de tijd: “Onze tijd, onze vragen wachten, zullen we de kans grijpen?” Weet je, ik denk nu als een ouder, als een mens die aan zijn eigen narigheid wil voorbijgaan en naar de wereld kan kijken. Ik ben altijd geïnteresseerd in de verhalen van andere mensen en in het grotere verhaal, om me te helpen de zin te zien van wat er juist in deze tijd in de geschiedenis gebeurt. …Het idee van All Things Will Unwind [de nieuwe plaat -red.] is gebaseerd op een gesprek dat ik met een wetenschapper had, die sprak over het uitdoven van de zon. Het is gek als je bedenkt dat onze planeet in feite volkomen afhankelijk is van de zon, en dat er ooit een eind aan gaat komen. Het is op de een of de andere manier vreemd als je bij het grotere verhaal van de mensheid stilstaat…….dat het niet allemaal om het nu draait. Daar put ik hoop uit. Het brengt een zekere mate van somberheid met zich mee, maar je voelt je ook nederig als je bedenkt dat je in feit deel uitmaakt van een lange reeks, dat er voorouders zijn maar ook mensen die na jou komen. Het gaat niet alleen maar om jou en daar schuilt een zekere verantwoordelijkheid in, juist omdat het niet om jou gaat. Ik denk, opgroeiend als Amerikaanse….. ik denk dat Amerika geweldig is omdat daar de mogelijkheid tot idealisering van het individu bestaat, maar tegelijkertijd denk ik dat dat onze ondergang wordt. Alsof we op een bepaalde manier onze visie op de gemeenschap als geheel hebben verloren. De rechten van het individu zijn als het ware God geworden, en daarmee wordt het geheel opgeofferd. Ik denk dat het om een groter beeld gaat dan hoe je jezelf ziet. Het is heel vreemd dat we maar een klein stukje van de tijd krijgen toebedeeld en dat je niet weet hoeveel tijd je nog hebt…….. maar het is ook wel weer heel spannend! Ik denk dat je makkelijk in een depressie terecht kan komen, of je verloren voelen omdat alles zo overweldigend is, of bang zijn…..dus denk ik dat deze opname voor mij een poging was om mezelf daar op de een of andere manier overheen te zetten. Je kunt over die dingen lang nadenken.
Denk je dat de tijd nu sneller voor je gaat?
'Het is interessant om volwassen te zijn, omdat ik als volwassene een heleboel tijd in de toekomst doorbreng. Het lijkt wel alsof de tijd sneller gaat. Maar dan nog: ik heb een zoon, die zo volkomen het heden is…. Als ik bij hem ben gaat de tijd langzamer, omdat ik plotseling niet meer in de toekomst verkeer, maar alleen maar met hem samen ben, nu op dit ogenblik. Dat is de paradox van het volwassen zijn, want als je verantwoordelijkheid wilt dragen moet je plannen, moet je verantwoordelijk zijn voor je daden, moet je weten dat jouw daden gevolgen hebben. En toch, het mooie van kinderen is dat ze puur genot zijn. Jong zijn is gewoon pure verrukking, ontdekking, nieuwsgierigheid en enorm snel en veel leren…. het is zo'n geweldig gevoel om dat mee te mogen maken! Ik ben tot de ontdekking gekomen dat ik me nu echt volwassen voel, want ik realiseer me dat opnieuw vreugde te voelen – als volwassene – echt moeilijk is, omdat je nog steeds een gevoel van verantwoordelijkheid hebt en hoe kun je nou vreugde ervaren en je tegelijkertijd verantwoordelijk voelen?'

Het een hoeft het ander niet uit te sluiten.
'Ja, klopt, maar ik vond dat nogal verwarrend…..want toen ik me meer open begon te stellen voor het feit hoe triest het was dat 10.000 mensen omkwamen bij een aardbeving, of dat er een olielek ontstond, of hoe triest het is dat er meer seksuele slavernij op de wereld bestaat dan ooit tevoren – vrouwen en kinderen worden gewoon meegenomen, verkocht of gemanipuleerd – er zijn zoveel heftige zaken op de wereld. Hongersnood. Onrecht in je leefomgeving. Zoveel verschillende dingen. Ik vond het echt verwarrend om mijzelf toe te staan met zulk nieuws oprecht mee te leven en dan naar mijn zoon toe te gaan, die zich nergens van bewust is, en om dan zelf zo vrolijk te zijn en zelf zoveel liefde en vreugde te voelen… vanwege mijn kind. Het is een vreemd iets.'
Is je zoon een anker voor je geluk?
'Ja, op het ogenblik zeker. Het lijkt wel alsof ik dit allemaal moet bewaren, voor het geval er een nummer twee aan zou komen (Shara lacht). Ik wil het onthouden en ik maak een heleboel films van hem, omdat ik ook wil dat hij zich dat deel van zichzelf zal herinneren, weet je.'
Componeer je muziek voor je kind?
'Het laatste nummer op de cd is beslist voor hem. Het is een soort tijdcapsule: een boodschap voor hem en ik denk dat mijn volgende opname nog meer voor hem zal zijn. Hij houdt van ritme en ik vind het heerlijk om te zien wat hem in beweging brengt.' Ze glimlacht. 'We vergeten vaak dat muziek zich tegelijk met de taal ontwikkelde, in onze hersenen. Het zit gewoon in de mens. Zoals we evolueerden, reageren we op muziek en we hebben muziek nodig. In feite is het onze cultuur die daar geen plaats meer aan biedt. We kijken allemaal televisie; muziek maken we niet meer samen. Zo'n honderd jaar geleden (of misschien zelfs helemaal niet zo lang terug) had je volksdansen en dingen die we als gemeenschap samen deden. Maar sinds de komst van opnames, radio en televisie, is muziek iets geworden wat alleen uitgevoerd wordt door beroepsmusici. Iets waar je naar kijkt en luistert in plaats van eraan mee te doen. Het lijkt erop dat muziek niet meer van iedereen is.'
Muziek voor iedereen in plaats van muziek samen met iedereen?
'Juist.'
Schrijf je nu boodschapjes aan je kind in je muziek?
'Iets waar je moeite mee hebt met je ouders…… waar ik moeite mee had met mijn ouders, was datgene waar ze zelf moeite mee hadden, met zichzelf. Zulke afschuwelijke gedachten worden doorgegeven, of je het wilt of niet. Voor mij betekent het dat ik mezelf accepteer zoals ik ben en dat ik er zijn mag zoals ik ben…..zonder rekwisieten, zonder optredens. Ik ben goed, gewoon als mens. Dat is de boodschap die ik aan mijn zoon door wil doorgeven en dat is de boodschap die ik nodig heb. Daarom eindigt mijn album met de boodschap: Je bent oké.'

Ik las je site en ik zag dat je je voor deze opnames had beperkt in de keuze van je instrumenten. Moest alles in je koffer passen? Of deed je dat om jezelf uit te dagen?
Shara grinnikt. 'Ik heb de regels een beetje aangepast. De bariton-ukulele is net een beetje te lang om in mijn koffer te passen en de imbira (duimpiano, red.) en de banjo………de banjo is in feite een tenor-banjo, die echt klein is, dus die past er wel in. Een deel van opnames was heel praktisch en een deel was helemaal onpraktisch. Ik wilde gaan spelen met verschillende timbres, dus in plaats van met een vleugel rond te zeulen, besloot ik met kleine instrumenten te werken. Er is iets intiems aan kleine instrumenten; je voelt meteen iets kwetsbaar en teder als je een minuscuul instrument bespeelt, dat had iets wat ik wilde uitproberen. Ik heb een heleboel nummers geschreven met een verschillend timbre: soms gebruik ik een timbre om een nummer mee te beginnen. Een ander geluid zet vaak een nieuw idee in gang.'
Onze FileUnder-fotograaf Dennis zei tegen me dat Efterklang heel lovend over je sprak op hun Twitter. Ben je op zoek naar mensen om mee samen te werken?
'Ik ben niet echt naar iets op zoek, maar ik kan mensen goed ondersteunen en een heleboel mensen geven mij een heleboel steun. Mijn samenwerkingen zijn vaak gebaseerd op vriendschap. Als er iemand met een idee naar je toekomt, denk ik dat het goed is om dat op te volgen. Als het je niet bevalt, kun je daar altijd later nog een beslissing over nemen, maar als er iemand goed voorbereid komt, stel ik dat echt op prijs en betekent het veel. Als iedereen zichzelf geeft, dan gaat er iets gebeuren! Dat is de magie van het leven.'