Over EDM als muziekstroming is al veel gezegd. Het viel me al eens op dat ik weinig hartstochtelijke fans van EDM-artiesten tegenkom. De acts lijken zoveel op elkaar dat fancommunity’s er niet meer toe doen. Het genre electronic dance music is de afgelopen maanden zelfs regelmatig opzichtig doodverklaard. Er lijkt een soort atemporaliteit te zijn ontstaan (waarover zodadelijk meer). Zelfs EDM-producers nemen hun genre niet erg serieus meer. Gelukkig bestaan er ook tegenvoorbeelden. Als er één artiest is die in zijn eentje eigenlijk alle aspecten van EDM en complextro in zich verzamelt, maar die juist wel weer fans voor het leven heeft, is het Savant.
Begin 2014 zat ik ergens rond Ede-Wageningen in de trein tegenover een gedreadlockte mooiboy die ondanks zijn grote neonkleurige koptelefoon de hele coupé liet meegenieten van allerlei gekke bliepjes. Het klonk als Skrillex met hyperactieve 8-bit. In plaats van dat ik hem vroeg om het geluid zachter te zetten, vroeg ik hem wat hij in vredesnaam voor geweldigs had aanstaan. Dat bleek dus Savant te zijn, ik ben thuis gaan opzoeken wat het was. Savant is de artiestennaam van de Noor Aleksander Vinter (1987) te zijn. Die naam, die wordt gebruikt voor wonderkinderen met één speciaal talent, is toepasselijk; in interviews vertelt Vinter openhartig autistisch te zijn (Asperger/ADD) en daar allerlei problemen mee gehad te hebben in zijn jeugd. Vinter is geobsedeerd door het voltooien van tracks. Hij maakt er zo’n vijf per week. Hij schijnt inmiddels een archief van zo’n 11.000 eigen muziekstukken te hebben. De laatste drie jaar alleen al bracht hij digitaal tien albums uit, en waarschijnlijk krijgen we er de komende decennia nog tientallen. Tegenwoordig kan dat: de zegeningen van internet. De vraag is alleen wel: wat is de waarde van méér van hetzelfde? En dan heb ik het over culturele waarde, niet de persoonlijke of de economische.
In eerste instantie wilde ik alleen Savants destijds nieuwste plaat Protos eens op deze blog gaan recenseren. Sinds 2011 bleek dat zijn elfde album, tenminste als je twee moeilijk vindbare electropop–albums meetelt die hij uitbracht onder de artiestennamen ‘Vinter in Hollywood’ (2009) en ‘Vinter in Vegas’ (2010). Vinter ontmoette zijn manager Joshua Hernandez van SectionZ Records (ooit ontdekker van Deadmau5) in 2010. Vast geen toeval dat hij de naam Savant pas sindsdien gebruikt. Savant is overigens de eerste artiest ooit van wie ik een (onofficiële) Prezi-presentatie bij wijze van biografie aantrof, inclusief alle Beatport-nummer-1-hits die hij gehad heeft. Maar Beatport is slechts één winkel, en voor mij niet representatief.
Tijdens het schrijven van dit stuk, wat zo’n half jaar geduurd heeft, verschenen er alweer twee nieuwe Savant-albums, dus besloot ik ze allemaal maar eens te gaan luisteren. Ik luister veel onderweg en had geen kans om dagenlang achter Spotify, Soundcloud of YouTube te blijven zitten, en ik wilde ook geen fortuin te gaan uitgeven aan iTunes of Bandcamp, dus ben ik Savants hele oeuvre eerst bewust gaan torrenten, wat voor mijn doen vrij uitzonderlijk is (en het daadwerkelijk luisteren van al zoveel gedownloade muziek al helemaal). Als recensent hoopte ik een soort evolutie te horen, want dat is een goed verhaal en dan heb ik de moeite niet voor niets gedaan. Helaas, eigenlijk lijken alle albums van Savant best wel op elkaar. Zijn sound glijdt op een koptelefoon soms ook zo moeiteloos naar de achtergrond dat je nauwelijks doorhebt dat je alweer een hele plaat hebt afgeluisterd. Als DJ hoopte ik verder tracks te horen om op een feest te kunnen gebruiken. Tracks als “Living Ipod”, “Wild Ganga” of “Kali 47”, die wel eens bij me zijn aangevraagd, vind ik niet Savants beste werk.
Ninur (11-11-2011, 13 tracks), het eerste album onder de Savant-moniker, is de moddervette blauwdruk voor alles wat erna kwam: het album trapt af met wat Bach-invloeden (“Bach to the Future”) dwars door de dubstep en hypervrolijke 8-bit. De toon is ‘besmettelijk blij’. Waar Slagmalsklubben het op dit terrein moet hebben van zijn lulligheid, excelleert Savant in snelheid en breedte. Ik hoor duidelijke invloeden van Skrillex (“Holy Ghost”, “I Want You”), Gesaffelstein (het dreigende “The Third Eye”) en er staan ook wat vocals en lompe gitaren op de plaat (“Rabbit Whore” en “The A Team”). In het titelnummer zitten leuke telefoongeluidjes en zelfs een enkele kip. Geluidstechnisch het beste is “Gunslinger Jones”, want het trompetgeluid daarvan is uniek – ook vier jaar na dato nog. Diverse tracks van deze plaat belandden trouwens in de soundtrack van de aan Savant gewijde game Savant: Ascent uit 2013. “Omni”, gecredit als een track van ‘Savant & Vinter’, klinkt als een funky Daft Punk-ripoff.
Naar Vario (22-2-2012, 16 tracks) verwijst Savant tegenwoordig als ‘fun and silly and computer gamey’. Volgens last.fm is “Splinter”, het blije openingsnummer met de ‘you win!’-samples, Savants grootste hit. Het personage Vario op de cover werd getekend door een vriend. De V in ‘Vario’ verwijst zowel naar ‘Vinter’ als naar de film ‘V for Vendetta’, waarvan zowel de Anonymous-beweging als Savant het masker cool genoeg vonden om ermee op te treden. Het titelnummer is er een voorbeeld van dat als je een EDM-nummer met Mario-bliepjes hoort, het waarschijnlijk iets van Savant is. Het merendeel van de 8-bit-producers waagt zich niet meer aan pastiches, maar Savant des te meer – het woord Mario zal hieronder vaker gaan vallen. “Hero from the Past” heeft de sterkste melodielijn, een hele hoge snelle, alsof het een Nightcore-nummer is. Echte agressie gaat er echter niet van uit: het blijft melig, inclusief een belachelijke pitchdown-outro. Als The Prodigy dit toch eens gecoverd had…
“Bada Bing” is helemaal gebaseerd op één bepaald distorted bassgeluid, wat lekker klinkt, maar toch niet wil bijblijven. Of een nummer drie of vier minuten duurt maakt in de wereld van Savant niet zoveel uit. Af is af, en dan begint hij met het maken van het volgende nummer. “Party Machine” mengt à la Skrillex een als een CO2-kanon stomende bass, autotunezang, een pianootje en 8bit door elkaar. Vervolgens komen opeens even een jungle- en dubstepritme langs, en dat hele patroon herhaalt zich dan nog twee keer, om dan te eindigen met iets wat bijna een fade-out is. Sorry, maar dat soort details maken nummers nou net niet geschikt als partytrack. “Champagne” heeft een fantasieloze Afrojack-drop. Prettig lompe dubstep als “Stormtrooper” bevat helaas ‘jump! jump!’-ophitserij. Erger zijn de tracks met echt matige vocalen (“He’s like a living iPod”, “Shadow”), het van Nightwish-achtige zang voorziene, lelijke “Trust Issues” en vooral het met samples doorspekte “Burgertime Savant Theme”, dat blijkbaar helemaal draait om het het zogenaamd grappige woord ‘assburger’. Nou, gefeliciteerd, om “Micropenis” van Knife Party moest ik tenminste nog één keer lachen. In dit soort tracks hoor je terug dat Savant het stereotype weinig ontwikkelde blanke nerd is dat zijn PC-desktop en VST-plugins skint/opsiert met vrouwelijke pin-ups.
Overworld (6-6-2012, 17 tracks) staat ook in het teken van computergames. Veel 8-bit-geluiden en samplehitje Arcade Night Cruiser. De releasedatum is niet toevallig; Savant ziet namelijk graag dat dag- en maandnummer overeenkomen (“dan ontstaat er tussen de VS en de EU geen verwarring, ondanks de datumnotatie”). Het met reggaeritme uitgedost “Bad Baws” bliept er lustig op los. Het zeven minuten lange “Starscream Forever” heeft weliswaar vocals van Qwentalis, maar heeft zulke lange instrumentale tussenstukken dat je het bijna solo’s zou kunnen noemen. Opvallend aan “Dirty Mary” is de dromerige intro – zo melancholisch heb ik Savant nog niet gehoord – maar de rest van het nummer is weer blijheid troef. Jammer eigenlijk. Het origineelste aan “Diamond Blush” is een stukje italo, en dat wordt vervolgd met David Guetta-achtige house. Dit soort creatieve uitstapjes laten me vooral fantaseren wat er geweldigs Savant zou kunnen laten gebeuren als hij Abba-achtige akkoordschema’s of vocals ging gebruiken. Maar na het beluisteren van Overworld ben ik toch wat teleurgesteld: de plaat is weer hoorbaar snel geproduceerd, met bekende Skrillex-achtige presets, clichématige stemmetjes (“Jump!” in “Eggs”) en slecht getimede samples (die hond in “Slaughterhouse” zat ook al in “I Want You” op Ninur en dat was wél grappig).
Misschien moet ik op deze plaats maar eens beginnen over het boek De Toekomst Hervonden van Omar Muñoz Cremers, dat ik de afgelopen weken met veel plezier gelezen heb. Dit boek (zie ook de blog) begint met de vaststelling dat subculturen min of meer zijn uitgestorven en we op een creatief eindpunt zitten waar alle stijlen zijn gepopulariseerd. Het roept een beeld op van zogenaamde atemporaliteit, waarin we alleen nog maar collectief nostalgisch terugblikken op wat we al kennen en niet vooruit kijken in de toekomst. Dit negatieve beeld vind ik van toepassing op het treffend getitelde album ISM (9-9-2012, 13 tracks). Het verheft stijl boven inhoud. Alweer. Het trapt af met het Justice-achtige “The Beat”, dat leuk is vanwege de flarden vocals en 8-bit-riedels, maar die blijven niet hangen. De tweede helft is bovendien bijna een kopie van de eerste. “Mystery” begint als een te snelle drum’n’bass-popsong en verandert onlogisch in een glitchy wobwobding. “Syko” klinkt als een restje. “Outfox” bliept een flink eind in de rondte en bevat her en der wat Mario-springgeluidjes. Achtereenvolgens hoor je een dubsteptempo, 130bpm, dubstep, snelle dnb, een interlude. Ook titelnummer “ISM” blijft nogal fantasieloos doorvariëren binnen hetzelfde akkoord, pas de laatste minuut is compleet anders, maar wat moet ik ermee? Het allerergst is “No Shit Sherlock”, dat in wezen een soort test is wat je met een pitchknop kunt doen (tonen verhogen/verlagen). Modulatie kan heel goed werken in popmuziek, maar zoals elke dj weet maakt het hoorbaar geleidelijk up- en downpitchen van een themaatje een nummer niet beter. Hier gebeurt dat evenmin. Ik denk dat ISM Savants minst sterke album is. Het is een ratjetoe.
Een van de beste en meest herkenbare Savant-tracks is de 8-bit-EDM-hybride “Melody Circus”, die al gecoverd werd door de bekende Youtuber MrSolidSnake op 8 floppy drives. Het album Alchemist (12-12-2012, 22 tracks) is daarmee een flinke revanche op het vorige album. Ook de 9 minuten lange, instrumentale kraker “Sustainer” is nu eens wél een goed opgebouwde track. Traag opbouwende spanning en een drop die de luisteraar ruimhartig voor het wachten beloont. Ook goed is “Hungry Eyes”, gezongen door de Michael Jackson-wannabe Qwentalis. Het klinkt als een MJ-hit met modernere beats, maar een een betere tekstschrijver was welkom geweest. Tegenover deze uitblinkende tracks staat dan weer saai materiaal als het veel te repetitieve door Donny Goines gerapte “Konami Kode”, met Mario-bliepjes. Nog meer standaard-Mario in “Pirate Bay” dat met ene Twistex samen is geproduceerd, wat ik er totaal niet aan hoor. Of verzorgt die enkel die accordeon en blokfluit halverwege? In “The Horror” worden de vocals – die bij een bonafide 80’s synthpophit hadden kunnen horen – tot in het oneindige verknipt en herhaald, maar daar is de lol snel vanaf. “Fatcat Shuffle” heeft een voor Savants doen echt lekker diepe productie, maar zijn songstructuur of instrumentkeuze is nergens spannend. Recent luisterde ik met veel plezier naar Tokimonsta’s Midnight Menu (2010). In dat album zit echt zóveel meer creativiteit… Hetzelfde voelde ik bij artiesten als MuraMasa en Cashmere Cat; zoveel meer verfrissing om naar te luisteren. Savants producties volgen grotendeels hetzelfde productiestramien en draaien teveel om zijn gear en skills. Ik ben fan van Savants stijl en regelmatig komt-ie echt met vette tracks aan, maar toch probeert hij te weinig om een bepaald gevoel erbij over te brengen.
In een ander interview vertelt Savant dat hij al met muziek begon op zijn tiende, met programma’s als Rave eJay en FastTracker, om uiteindelijk (vooral) blijvend te kiezen voor Fruity Loops. Hij gebruikt trouwens ook gekraakte software, dus dat scheelt weer in hoeverre ik me hoef te schamen voor mijn torrentgedrag… Jarenlang zat hij echter ook in een black metal-band als keyboardspeler. Het is dan ook niet helemaal vreemd dat op het gratis uitgebrachte album Overkill (7-3-2013, 11 tracks), een verzameling van losse singles, sommige tracks een een metalsound meekregen. Het bevat verder de geremixte negrospiritual Wade In The Water en het vette, absoluut dansvloerwaardige “Technodrome”.
Hoewel Cult (7-7-2013, 10 tracks + 4 bonustracks) begint en afsluit met typisch ADHD-Savant-werk, is het experimenteler van aard. De clubbanger “Kali 47” is verfrissend door het gebruik van allerlei cheesy blazers. “West Coast” is de meest geslaagde luistertrack, een kruising van lome hiphop en Jackson & His Computer Band. Ook het trappy “Chop It” is voor Savants doen apart. De Röyksopp-achtige bonustrack “Black Pearls” klinkt fantastisch, maar verzandt typisch genoeg na een paar minuten in zijn structuur. (Ik zou er daarom graag een Röyksopp-remix van horen! Power to Noorwegen…) Verder lijkt het erop alsof Savant zichzelf ook niet helemaal serieus meer neemt. Het eerste nummer “Robin Hood” verandert elke halve minuut van stijl (klavecimbel-intro, 8-bit-riedel, synthwave-thema, kazige 80’s, vreemde vocals). Het is een onbegrijpelijke compositie, maar heel typisch niet episch genoeg om Savants “Bohemian Rhapsody” te kunnen worden. Hier is weer duidelijk Savant de programmeur aan het werk; er zit superveel liefde in de details, maar de grote lijn verliest hij volkomen uit het oog.
In weer een ander interview merkt Savant op dat alle vocals op deze plaat van hemzelf zijn, zoals hij op elk album eigen vocals verwerkt heeft. Hoe hij dat doet kun je trouwens zien in Savants FutureMusic-video, waarin hij gekke geluiden in zijn microfoon beatboxet en die vervolgens met allerlei geluidseffecten gaat bewerken. Ten tijde van het maken van het 21 tracks lange Orakel had hij vermoedelijk net een nieuw samplepack van strijkinstrumenten binnen, want een kort orkestraal intermezzo als “Awakening Wonders” kwam ik niet eerder tegen. Zelfs redelijk agressieve tracks als “Sawchain” zitten er uitbundig vol mee en ook een ronduit lelijke track als “Stargate”, die alle kanten uitstuitert, krijgt voor de verandering eens een prachtig eind. Ook tekenend voor de tijd: het al even rijk met strings versierde “Spacewolfe” heeft een “Get Lucky”-stukje, “Rapture” heeft iets van C2C en “Air Balloon” krijgt het destijds nieuwe, country-achtige Avicii-geluid mee. “How I Roll” werd op Soundcloud trouwens erg treffend geremixed tot een soort breakcoreversie vol blieps én orkestpartijen. Ontroerend is het daarbij vermelde verhaal van de remixer, die als kind gediagnosticeerd werd met een bipolaire stoornis en veel van zichzelf herkent in Savant.
Het moet rond deze tijd geweest zijn dat Savant besloten heeft te stoppen met het maken van remixen voor anderen. Aan zijn keuze in bronmateriaal lag het niet. Omdat Daft Punks Discovery Savant inspireerde om van metal naar complextro als stijl te switchen, maakte hij in 2012 een Boogie Wonderland-achtige, niet echt denderende ode aan Daft Punks heilige “Superheroes”. Niemand had daar toen nog een remix van nodig, maar allez, het beste moment blijft intact. Ook Savants verknipte versie van Pinks Get The Party Started” was niet bepaald beter dan het origineel. Interessanter is dan de bliepende versie van I Shot The Mayor van de New Yorkse rapper Pharoahe Monch, want hiphop horen we Savant op zijn albums niet veel maken. Onderscheidend is het helaas niet. Danger’s 4h30 kreeg een complete rework, maar ook hier blijkt de beperking juist Danger’s originele kracht. Beter is dan Justices “Audio, Video, Disco”, waarin Savant in elk geval nog de sfeer van het origineel behoudt.
De tweede helft van het boek De Toekomst Hervonden gaat over retromania. Albums als Random Access Memories en mbv en bekende sampledelia-platen worden aangevoerd als voorbeeld hoe oude geluiden toch nieuwe Grote Platen kunnen voortbrengen. Jammer eigenlijk dat de recente italo- en yacht-revivals nog geen vergelijkbare pendanten hebben opgeleverd. Op het gebied van 80’s-greatest kan Savant echter een woordje meepraten. Op Protos (8-8-2014, 18 tracks) van afgelopen zomer staan in elk geval een hele rits onvervalste retromania-momenten. “Prototype” is het type electrosong dat artiesten als Uppermost, Starcadian (album Sunset Blood) en Varien ook heel graag uitbrengen, het liefst elke maand opnieuw. Het vol gitaarriffs gestouwde “Rider in Red” is zelfs een classic rock-song. Had zo van Steppenwolf of Thin Lizzy kunnen zijn. Nog meer oubollige popliedjes zijn “Spaceship” met zijn wiebelige vocals, en het Toto-achtige, op één gitaarlick gebaseerde “Cry For Love”. Beide hadden net zo goed onder Savants oudere naam ‘Vinter In Hollywood’ uitgebracht kunnen worden. “Rise Up” staat op Protos in een soort half-akoestische, cheesy pianoversie die niet echt loskomt. Ik kende het nummer al in de betere versie die Savant samen maakte met Infected Mushroom. Over “Spaceheart” zeg ik alleen dit: liedjes met een tekst als ‘In the future we will die, but in the meantime we will fly’ komen niet door mijn keuring. Een van de weinige bangers op Protos is “Prototype”, dat van Gesaffelstein-achtige impact had kunnen zijn. Helaas bouwt het een beetje uit naar Justice-achtige funk en dat is het dan.
Het idee van Zion (13-12-2014, 16 tracks) was om Arabische en Hebreeuwse thema’s en geluiden te verwerken in een ‘conceptplaat’. Het resultaat klinkt echter weer vooral als Savant. “Nazareth” begint met oosterse fluiten en varieert op Oosterse toonladders, “Mecca” zit vol onuitstaanbaar Arabisch gezang en in “Princess of Zion” mag een of andere troela door Skrillex-beats heenjodelen. Ik moet eerlijk zeggen dat ik tegen de tijd dat ik aan Zion toekwam, misschien teveel Savant achtereen gehoord had en enigszins moe begon te worden van zijn standaardformats. Wellicht voelde hij ook druk om na de vorige retroplaat weer wat dansbaars te maken. Ik begrijp dat hij in “Crusade” wat aparte geluiden probeert te na te doen met zijn synthesizers, maar er zit weer een ontzettend flauwe drop in. Zoals het hele nummer een vruchteloze exercitie is, eigenlijk. “Castle of Gods” is dan weer vrij episch van opzet. “Outcasts” is een soort Massive Attack-meets-Chilly Gonzales. De track “Shazam” (vernoemd naar de simsalabim-uitroep) wordt ondanks zijn Basement Jaxx-sample door de app Shazam feilloos herkend. “Apocalypse” eindigt met een halve minuut blackmetal. Al met al probeert Savant hier wel allerlei nieuws, wat ik toejuich, en blijf ik hem cool en sympathiek vinden, maar is dit toch geen geslaagd album.
Gedurende de kerstvakantie waren veel losse tracks van Invasion al gratis op Soundcloud te downloaden. Uiteindelijk verscheen de digitale ‘release’ op 26-1-2015 (18 tracks). Net zoals het gratis uitgebrachte Overkill, dat ook verscheen na een ‘conceptalbum’, wilde Savant weer iets ‘geinigs’ uitbrengen. “It’s about the tracks, not the journey. I wanted to get back to that Vario vibe” schreef hij op Soundcloud. Vandaar dus songtitels als “Pizza Power Alien” en Antiloop-achtige eurotrance-anthems als “1997”. Ook de Mario-samples worden weer gretig tevoorschijn getoverd en dat levert een ‘wel aardige’ plaat op. Ook op Invasion zijn de opvallende zaken tegelijkertijd minpunten: het zowaar stijlvaste “Innocence” is Supermen Lovers-achtige funk anno 2004. “Massacre” is een Prodigy-achtig breakbeatsurrogaat, maar dan niet agressief genoeg – Noisia maakt dit soort werk véél energieker. Ook met het titelnummer “Invasion” had Savant veel meer kunnen doen. Hier kiest hij voor een minimale sound zoals A.G. Cook, Sophie, QT en Unicorn Kid die hebben, alleen doen die dat dan allemaal veel beter. “Return” is weer zo’n Vinter-achtig mellow popnummer met vocals, dit keer inclusief saxofoon, maar echt lekker funken wil het maar niet. Het electroswingnummer “Basement” knalt er gelukkig wél echt lekker in, al blijft er van de electroswing uiteindelijk niks over. Wat Savant vooral goed kan en als geen ander blijft kunnen, zijn Skrillex-achtige songs als “Trap Slut” en “Killer”.
Bent u daar nog? Tot zover mijn langste recensie op File Under. Het volgende Savant-album ligt er waarschijnlijk binnen een paar maanden alweer. Maar ik vrees, eerlijk gezegd, dat ik al kan voorspellen wat ik ervan vind. Als Savant luisteraars echt wil verrassen, moet hij misschien domweg eens echt iets nieuws gaan doen: met anderen samenwerken, of zijn manier van songschrijven veranderen. Kwaliteit boven kwantiteit. Tenzij hij de eerste Twitch-livemuzikant wil worden…
mij=SectionZ
gheh muziek voor de massa, ook echt geproduceerd als – nou ja – massaproduct, dus.
heb ik nog nog geen noot van de man gehoord, en vind ‘m nou al een beetje sneu. Als ie dan zo’n ‘savant’ met ‘prodigious abilities’ is zou ie om te beginnen eens een ander programma dan Fruity Loops kunnen leren misschien?
Intussen is het december en heeft Savant helemaal niets meer uitgebracht. Dat vind ik eigenlijk best wel spooky, en het was zeker niet de intentie van deze review…
[update] Oef, dat valt mee. De Bajo EP is net uit, maar stond nog niet op Wikipedia…