State-X New Forms brengt nieuwe muziek. In deze tweede editie van het festival vallen namen als Pere Ubu en Jan Jelinek op vrijdag en The Locust en Broken Social Scene op zaterdag het meest op. Onbevangen betreden we de ruimtes van het festival en dat zijn er best veel. De grote en kleine zaal van Het Paard. Het café, waar je via een sluiproute moet komen.
Het naastgelegen, tot verblijfplaats der experimentele laptopartiesten omgevormde jazzcafé met beneden- en bovenzaal. Voordat we dat allemaal hebben uitgevonden en eerst nog eens de verkeerde kant op zijn gestuurd door een van de vele securitymannetjes kunnen we beginnen aan het volle programma van State-X New Forms. Startpunt is de grote zaal.
mij=Door jnnk
Het is slim om juist in het midden van de grote zaal een groot experiment neer te zetten. Het valt dan niet zo op dat er ook daar bijna niemand is om te luisteren en te kijken naar het experiment, dat in dit geval een live computerspel betreft dat in het midden van vier stellages met daaromheen weer muzikanten staat opgesteld. Het is nog wat leeg, maar dat is het overal, en de concentratie die de deelnemers tentoonspreiden – of misschien wel tentoonstellen, want deze performance had ook hoge kijkwaarde – ook niet misstaan. De Sonic Wargame is openingsact, maar ook een spel dat bijna niemand begrijpt. Het geluid is kakafonisch en het festival is begonnen.
In de benedenzaal van het jazzcafé openen DJ Jorg & The SmokeCella van het Nijmeegse LoMechanik. DJ Jorg draait en The SmokeCella vervormt. Het geluid staat heel hard, terwijl de zaal nog leeg is. Praten lukt niet meer. Het is te vroeg te veel. Het collectief is overigens goed vertegenwoordigd: TOKTEK, onlosmakelijk verbonden met VJ MNK, zal later op de avond in de bovenzaal ook nog een audio-video performance brengen en Apzolut is, wegens het uitvallen van Get-It Boyz net voor Enduser ook nog een half uur aan de beurt. Is het na een uur in de benedenzaal nog leeg, als we terugkomen, tijdens Enduser, staat er toch een meute te dansen. Dat doet ons goed: het zijn de eerste bewegende mensen (artiesten meegerekend) die we zien. We dansen een potje mee. DJ Jorg en The SmokeCella nemen zo goed over dat niet iedereen weer naar een andere zaal rent en dat sommigen zelfs doordansen. Wij vertrekken weer naar de buren waar we DJ Marcelle naast schaapgeluiden ook een Paul-Simonsample horen draaien. Dat is opfleurend! Nog opfleurender is het varken met afstandsbediening dat het allerkleinste podium, het Prakpodium, in elk geval van een constante aanwezige voorziet.
In Het Paard is Aux Raus, vervanger van The Suicidal Birds, uitgemoond – als in 'moonen', ja – maar dat hebben we helaas gemist. Unyx doet iets later in het café aan drum'n bass. Ja, dat hoor je goed, drum'n bass in een bruin café. Dat is niet om naar te kijken, maar dat doet het publiek wel. De synths achter de aardige breakbeats storen ons: ze zouden niet misstaan in een willekeurig top40-deuntje. We lopen naar Pere Ubu die in de grote zaal het podium inmiddels is bestegen. De bekendheid van de artiest doet de zaal iets voller lopen, maar echt vol is het nog steeds niet. Wij zijn niet bekend met het omvangrijke oeuvre van de man wiens naam mij altijd aan een voetballer en wiens uiterlijk, zo blijkt want ik had hem nooit gezien, aan een straatzanger. Het gebruik van de harmonica als experimenteel instrument zag ik niet vaak eerder en is de fijnste ontdekking van het optreden dat veel geluid de ruimte instuurt en dat alle structuur lijkt te laten varen.
Andrew Pekler brengt de nodige rust, maar doet dat heel erg fijn. Zijn minimal elektronica kent een aangename opbouw – van niks naar zachtjes meewiegen – en het is goed toeven in de kleine zaal. Geen muur van geluid waar je tegenaan loopt, maar een vriendelijke in Duitsland wonende Amerikaanse jongen die zijn huiskamer laat zien. Hij voorziet in sfeer, maar is wat verlegen: een echt hoogtepunt blijft uit. Ghiu is vast een en al hoogtepunt, hunnerzijds, maar we kijken elkaar veelbetekenend aan: dit postcoregezelschap is niet aan ons besteed en is in de programmering een vreemde eend in de bijt.
Vooraf was het jammer dat we vroeg weg moesten, op het moment van vertrek niet erg. Mira Calix had ik nog wel willen zien. En Cylob. Op vrijdag zien we van alles een beetje en we raken niet echt in de stemming. Niets grijpt ons bij de strot, niets laat ons met open mond het hele optreden uitluisteren, niets doet ons onze goede gesprekken onderbreken. Er was genoeg te zien en te horen, maar dat was vooral interessant in plaats van meeslepend.
