Opeth

Opeth gaat zijn eigen weg
Net ingevlogen vanuit Amerika, met een jetlag van hier tot Tokio, staat Mikael Åkerfeldt op 3 juni in Amsterdam de nodige journalisten te woord. Hoewel zichtbaar vermoeid, beantwoordt de zanger en gitarist alsmede het muzikaal meesterbrein achter Opeth toch geduldig alle vragen. Want het nieuwe album Watershed heeft weer wat stof doen opwaaien. Gelukkig weet hij zich in de met rook gevulde salon gesteund door zijn trouwe pakje peuken.
Om maar direct met de deur in huis te vallen: dan koop je de nieuwste cd van Opeth, bekend als brute metalband, vol verwachting klopt je hart, je snelt naar huis, gooit je haar los, stopt de cd in de speler, en dan…?!

mij=Interview: Vincent
Geen wegwerpnummer
‘Dan start de cd met een akoestisch nummer’, lacht Åkerfeldt. ‘Veel metalbands vliegen voortvarend uit de startblokken, maar wij hebben het gewoon eens anders gedaan. Dat komt vooral door de aard van dat nummer. Ik wilde het eigenlijk nergens anders hebben, want dan zou het een soort wegwerpnummer worden, een rustpuntje tussendoor. Maar ik vind het een belangrijk nummer en door het album ermee te openen komt de nadruk daarop te liggen. Het krijgt nu de status die het verdient.’
‘In veel opzichten is Watershed wel een metalalbum, maar ik zie het vooral als een muziekalbum. Voor mij was het dan ook geen big deal om hiermee te openen.’ Het nummer, “Coil”, is een duet tussen Åkerfeldt en Nathalie Lorichs, de vriendin van Opeth’s drummer. ‘Ze is een onbekende zangeres, geen professional. Maar ik hoop wel dat ze ooit een eigen carrière zal kunnen opbouwen. Ik hoorde haar stem op een demo en vond haar geweldig. Ik had “Coil” toen ongeveer half af en wist eigenlijk niet zo goed wat ik ermee moest. Maar toen ik haar stem had gehoord heb ik het nummer afgemaakt, met haar in gedachten.’
Dat ook de andere nummers op het album veel clean vocals bevatten, is volgens Åkerfeldt geen statement. ‘Dat is gewoon waar de nummers om vroegen. Er waren niet meer death metal-vocalen nodig. Dat hoor ik al in mijn hoofd als ik een riff schrijf. En ook of er sowieso zanglijnen nodig zijn. Er zijn veel zware riffs waar helemaal geen zang bij zit. Ik hou er niet van om alles dicht te plamuren.’
Zangles
Watershed moet dus niet gezien worden als voorteken van een zachtere koers. ‘Ik volg gewoon mijn gevoel en laat me niet leiden door wat voor roots we dan ook zouden hebben in de death metal. De kwaliteit van een nummer staat voorop, dus het gaat erom wat daar het beste voor werkt.’
Toch ontkent Åkerfeldt niet dat hij veel plezier beleeft aan het zingen. Maar training heeft hij niet gehad. ‘Nee, alleen de douche, haha! Gewoon zingen in de douche. Nou ja, en touren helpt ook wel. Maar ik heb nooit lessen genomen of iets. Misschien zou ik dat eens moeten doen. Of niet. Ik weet het niet. Op zich werkt het geloof ik wel.’
‘Eigenlijk heb ik het mezelf aangepraat. Ik vond gewoon dat mijn zang beter moest worden dan de vorige keer. En ik zing thuis wel veel, maar het is niet zo dat ik oefen. Ik zing gewoon liedjes. En dan komt het wel.’
Åkerfeldt is hoe dan ook iemand die zichzelf muzikaal probeert te ontwikkelen, door zichzelf steeds weer nieuwe uitdagingen op te leggen. Neem bijvoorbeeld het funky, fusion-achtige stukje in “The Lotus Eater”. ‘Het klinkt grappig, maar heeft ook wel iets gemeens. Het is een riff die ik bedacht op een keyboard, maar ik merkte dat ik het eigenlijk niet kon spelen. Toen werd het een uitdaging, ik zal verdomme leren om dit te kunnen spelen. Ik zat gewoon te oefenen en kreeg het uiteindelijk onder de knie. Min of meer voor de grap bedacht ik er toen een drumlijn bij, maar dat klonk eigenlijk wel cool, dus ik dacht “waarom niet”, haha!’

Professioneel
Zelf vindt Åkerfeldt Watershed het eerste professionele album dat de band gemaakt heeft. ‘Veel bands hebben de misconceptie dat je een studio ingaat alsof je een club ingaat. Alsof je gaat feesten. Geloof me, ik kan wel iets leukers verzinnen dan twee maanden in een studio zitten. En in het verleden hebben ook wij veel tijd verspild door niet te werken, maar nu hielden we ons aan een schema. We begonnen ’s ochtends vroeg, en stopten rond een uur of zeven ’s avonds.’
Niet alleen het gezinsleven van Åkerfeldt speelde hierbij een rol, ook de co-producer van de band wierp een schema op. Door die strakke planning kon in twee studio’s tegelijk gewerkt worden en stond alles uiteindelijk in vijf weken op band. ‘Het is denk ik de eerste professionele plaat die we gemaakt hebben’, stelt Åkerfeldt.
‘Ik had nog een groot voordeel, want ik heb voor dit album een Pro Tools-set aangeschaft. Sommige van die lange nummers schrijf ik wel in een keer op, maar bij andere duurt het langer of plak ik verschillende ideeën aan elkaar. Als ik vroeger een stuk had geschreven, maar het nummer was nog niet klaar, moest ik de volgende ochtend weer van voren af aan beginnen. Ik kreeg nooit een demo af, voordat we het album opnamen.’
De zanger noemt “Ghost of Perdition” als voorbeeld. ‘Ik had zo’n drie minuten geschreven, de volgende dag voegde ik daar twee minuten aan toe, en moest ik het hele nummer weer van voren af aan opnemen. Maar nu kon ik mijn werk gewoon laten liggen en de volgende dag verder gaan waar ik was gebleven. En uiteindelijk had ik het hele album al als demo in handen. Ik kon er dus al naar luisteren voordat we het gingen opnemen.’
Verveling
Dat Åkerfeldt aan het begin van het interview Watershed typeert als muziek en niet zozeer als metal, zegt veel over zijn eigen kijk op muziek. Hij geeft aan dat muziek vooral een uitdaging moet zijn en dat hij dat dan ook in Opeth probeert te verwerken.
‘Het zou stom zijn als we dingen die we leuk vinden niet in onze eigen muziek verwerken. Ik denk zelfs dat het voor metalbands absoluut noodzakelijk is om invloeden van buitenaf op te pikken. Wel als je iets wilt maken dat echt van jezelf is, tenminste.’
‘Ik luister naar alles’, gaat Åkerfeldt verder. ‘Om eerlijk te zijn, eigenlijk alles behalve metal. Ik luister niet naar nieuwe metalbands, want ik raak nogal snel verveeld. Het moet iets zijn waar ik niet bekend mee ben en bij veel metalbands, zeker de Amerikaanse, heb ik het gevoel dat ik kan voorspellen wat er gaat gebeuren. Ik zou niet willen zeggen dat alle metalbands saai zijn, maar ik raak niet onder de indruk van snelheid, of heavy as fuck, laag gestemde gitaren. En veel metalbands lijken de makkelijke weg te kiezen. They tune down and play fast, en dat is zo’n beetje wat ze te bieden hebben. Samen met een miljoen anderen.’
En dan komt Åkerfeldt weer terug op zijn eerdere onderscheid tussen metal en muziek. ‘Ik ben geïnteresseerd in muziek en niet in trucjes. En metal valt over het algemeen nog steeds terug op één idee, waar sinds de jaren ’80 eigenlijk niets meer aan is veranderd. Ik hou meer van experimenteren en van bands die het eens wat anders aanpakken. Er zijn wel metalbands die ik leuk vind hoor, zoals Morbid Angel en Tool, maar het zijn er niet zoveel.’
Experimenteel
Vanzelfsprekend wil iedere artiest dat zijn werk gewaardeerd wordt. Zo ook Åkerfeldt, maar hij heeft geleerd niet te hoge verwachtingen te hebben. ‘Natuurlijk wil ik dat iedereen Watershed fantastisch vindt, dat ze het het beste album ooit vinden. Maar dat zal wel niet zo zijn, mensen zullen het verschrikkelijk vinden. Gewoon omdat het niet is wat ze verwachten, dat het niet lijkt op wat we op het eerste album deden, of op het tweede, of wat dan ook.’
Je kunt je dan natuurlijk afvragen of dat bij Opeth ooit het geval is geweest. Want een meer experimentele metalband is moeilijk te vinden. ‘Dat vind ik positief’, zegt Åkerfeldt. ‘Maar veel mensen schreeuwen om een verandering, en als je dan verandert, schreeuwen ze weer dat je terug moet naar je roots. Dus tegenwoordig luister ik daar maar niet meer naar.’
‘Toen we bijvoorbeeld Ghost Reveries uitbrachten, dacht ik dat iedereen het geweldig zou vinden. Sterker nog, dat dacht ik bij elk album. Maar ik kwam er steeds weer achter dat dat niet het geval was. En ik voelde me altijd gekwetst als mensen het niet goed vonden. Maar ik heb me daar inmiddels maar bij neergelegd, fuck you, of je het nou leuk vindt of niet. Het maakt mij niet uit. Dit is waar we nu voor staan, en als je het niks vindt, go listen to Children of Bodom.’