Johan stopt ermee. In navolging van Daryll-Ann en Caesar verdwijnt hiermee het derde vlaggenschip van platenmaatschappij Excelsior uit het Nederlandse muzikale landschap. Net als bij die twee andere bands gebeurt het zonder de overbodige, dik aangezette dramatiek van een persconferentie.
Ik verwacht dan ook niet dat Jacob, Maarten, Diets en Jeroen bij Matthijs van Nieuwkerk aan tafel worden uitgenodigd om aan het Nederlandse volk uit te leggen waarom de band Johan er na vier albums in dertien jaar een punt achter zet. Hoewel je jezelf zou kunnen afvragen in hoeverre er ooit sprake is geweest van zoiets als “de band” Johan. ‘Jacco is Johan,’ las ik in een quote van drummer Jeroen Kleijn op 3voor12.nl. Het is dan ook niet vreemd dat de beslissing om ermee te stoppen van Jacob de Greeuw komt. Ik zal eerlijk bekennen dat ook ik van mening was dat Jacco Johan is. Daarom was ik een beetje teleurgesteld toen eerder dit jaar bleek dat ik het voor mijn interview met gitarist Maarten Kooijman en basist Diets Dijkstra moest doen. ‘Wij mogen het doen,’ waren de woorden van Maarten.
mij=interview: André
Was er wellicht toen nog een signaal wat de band wilde afgeven? Dat Johan niet meer puur en alleen Jacco was? Op wat inmiddels het laatste album blijkt te zijn, staan immers twee nummers van de hand van Maarten en eentje van die van Diets. Waarbij beiden ook nog eens zelf de leadvocalen voor hun rekening nemen. Ook iets wat ze “mochten” doen? Lachend antwoordde Diets: 'Maarten mocht het altijd al en nu mocht ik het ook een keertje doen. Een liedje aandragen. Dat ging eigenlijk vanzelf. Ik stelde het voor en het werd gewoon in het repertoire opgenomen.' Toch is het als je helemaal teruggaat naar het eerste album van Johan niet zo”n hele grote verrassing dat andere bandleden liedjes schrijven en zingen. Op het naamloze debuutalbum staat een nummer van de toenmalige bassist Niels de Wit. Maarten: 'Een heel tof nummer vind ik dat. “Back In School”, just as cool as you.' Diets: 'Op zich is het natuurlijk niet zo gek. Als een band uit meer leden bestaat, dat die andere leden dan ook een liedje schrijven.' Maarten: 'Uiteraard is het voornamelijk Jacob zijn ding. Pergola was voor de volle honderd procent gevuld met zijn liedjes. En die eerste zou je voor zo'n negenennegentig procent aan hem toe kunnen schrijven. Het was eigenlijk vanaf het moment dat Jeroen erbij kwam dat de band meer een vast geheel werd. Dat er een soort rust onstond waardoor dit nu mogelijk is. Dat Jacob in ons het vertrouwen heeft dat we dat ook kunnen.'
Zou het diezelfde rust zijn die Jacob tot zijn beslissing heeft doen komen? Misschien ging het allemaal wat té gemakkelijk? Het vierde album kwam sneller dan verwacht. Johan deed voorafgaand aan het verschijnen van dat album nog een tour langs de abonnementhouders van enkele Nederlandse theaters. Iets wat gelukkig niet resulteerde in een gezapig voortkabbelend album op half volume. Maarten: 'Dat stond er helemaal los van. Het grootste deel van de nieuwe plaat was al af toen we de theaters in gingen. Hooguit hebben we nu extra veel zin om weer voluit te gaan rocken.' Neemt niet weg dat de “gebruikelijke” theatertour in combinatie met het verschijnen van een verzamelbox met de eerste drie albums wellicht een teken aan de wand waren. Een bevestiging van de positie waarin Johan verkeerde. Comfortabel aan de top van de Nederlandse indie-pop. Perslieveling. Jacob zou niet de eerste artiest zijn die zich daardoor juist ongemakkelijk is gaan voelen.
Het was dan ook tekenend dat toen ik over Lowlands begon, Maarten er domweg vanuit ging dat Johan daar dit jaar zeker wel zou staan. 'Daar gaan we eigenlijk wel vanuit ja. Ik geloof niet dat het arrogant is om dat te stellen. We bevinden ons in die gelukkige positie.' Inmiddels weten we dat de organisatie van Lowlands de voorkeur gaf aan nieuwere acts als De Staat en Kyteman. Toch gaven Diets en Maarten daarnaast ook aan zich geen illusies te maken over een doorbraak in het buitenland – om meer specifiek te zijn: Amerika – en dat Nederland nog echt niet te klein was voor Johan. Maarten: 'De stap naar het grotere publiek. Als we kijken naar zoiets als een Bløf of een Ilse DeLange, weten we dat we daar nog niet zijn. Als je kijkt naar hun bezoekers- en verkoopaantallen.' Diets: 'Het is wel iets wat we graag zouden willen, maar we willen daar liever geen concessies voor doen.' Maarten had op het moment van het interview wel het gevoel dat het stond te gebeuren. Toen ik echter daarop vroeg of het album 4 dat in zich heeft, bleef het even opvallend stil. Maarten grapte: 'De single “In The Park” is anders op maat gesneden voor Sky Radio hoor.' Misschien was het plafond gewoon bereikt. Was de conclusie voor Jacob dat hij er uit heeft gehaald wat er in zat en dat het mooi is geweest. Niet bereid om de concessies te doen die blijkbaar nodig zijn om groter te worden. Voor Johan geen HMH – dat geopperde afscheidsconcert in die bierhal lijkt me eerlijk gezegd geen goed idee – , geen voorpaginanieuws, geen item in DWDD en zeker, nee vooral geen persconferentie. Jammer maar helaas. Laten we extra genieten van dat laatste rondje concerten. Ik ben er in ieder geval bij op Into The Great Wide Open.