The Gathering

‘De reset-knop indrukken en weer gaan.’
Onlangs zag ik in een Brabants dagblad een voorselectie van negenennegentig albums van Nederlandse makelij die het afgelopen decennium zijn verschenen. Uit deze lijst wordt de lezer geacht zijn favoriete nederpopplaat van de jaren nul te kiezen. Gelukkig waren de samenstellers slim genoeg om op de honderdste plaats een plek te reserveren voor eventuele andere suggesties. Zo concludeerde ik vrijwel meteen dat er geen enkel album van The Gathering in deze lijst stond. Schande natuurlijk. In mijn ogen mag bijvoorbeeld het in 2003 verschenen Souvenirs in zo’n lijst niet ontbreken. Het zou toch raar zijn als de band die dit jaar haar twintigjarige bestaan viert zomaar in de vergetelheid zou raken? Twee jaar geleden kregen de triprockers een behoorlijke klap te verwerken toen zangeres en boegbeeld Anneke van Giersbergen besloot de band te verlaten. Sindsdien hebben de overige bandleden echter allesbehalve stil gezeten. In april van dit jaar verscheen The West Pole waarop de nieuwbakken frontvrouw Silje Wergeland het leeuwendeel van de vocalen voor haar rekening neemt. Het visitekaartje is afgegeven.

mij=Interview: André. Foto's: Awarnach
'We hadden het idee om met bepaalde zangers en zangeressen te gaan werken toen we Silje tegen het lijf liepen. Ze kwam een keer over uit Engeland, ze woont in de buurt van Londen, en dat klikte wel. Het voelde weer als een band. We hadden helemaal niet de intentie om een nieuwe Anneke te gaan zoeken. Dat was een molensteen om onze nek geweest,' aldus drummer Hans Rutten, die ik op een mooie nazomerende ochtend spreek op het terras van Café Trianon in Nijmegen. Hij is zichtbaar opgelucht dat de band een mindere periode heeft kunnen afsluiten en is erg blij met de van oorsprong Noorse zangeres. 'Silje was heel hongerig. Ze wilde almaar nieuwe nummers horen en kwam met zanglijnen aanzetten. We hadden allemaal zoiets van: het bevalt prima zo. We gaan de plaat met jou afmaken en stappen af van dat hele project-idee. Achteraf gezien kun je wel merken dat hij hinkt op twee gedachten. We wilden ook eerst twee platen maken. Een rustige en een rock-georiënteerde plaat. Uiteindelijk is het allemaal gecombineerd. Maar goed, het is gewoon zo. Een samenloop van omstandigheden.'
The West Pole opent met een vrij stevige instrumentale track. Een statement? 'Ja. Voor René (Rutten – gitarist en Hans' broer) wel in ieder geval. Hij heeft niet zo veel met de Amerikaanse alternatieve scene van eind jaren tachtig, maar daar deed het mij wel aan denken. Het klonk eerst nog meer demo-achtig, Pixies-achtig. Of Sonic Youth misschien zelfs nog meer. Ik vond het heel fris. Leuk. René zag het echt als een statement: Hier zijn we weer! De reset-knop indrukken en weer gaan. Hij stond er op dat we het album ermee zouden openen. We waren natuurlijk boos en teleurgesteld door de hele gang van zaken. Dat wilden we, denk ik, laten horen.' Met die 'gang van zaken' doelt Hans uiteraard op het vertrek van Anneke. Zagen hij en de andere bandleden het aankomen? 'Ja, absoluut. Het speelde al een jaar. Ze was vaak ziek. We hadden al een hele tour moeten afzeggen vanwege ziekte. Ik denk dat ze niet lekker in haar vel zat. We wilden graag werken als een collectief, terwijl zij heel erg haar vrijheid zocht, denk ik. We hebben haar daarmee geconfronteerd. En dit is een beetje waar de schoen wringt bij mij. Nog steeds, maar ja, we zijn al wat jaren verder, dus wat moet je daar mee? Twee weken voor haar vertrek hadden we nog een hele lange meeting met elkaar. Ze kwam toen heel bewust op mij over. Ze zei dat ze er veel zin in had om verder te gaan met The Gathering. Heel positief. Ze drukte mij op het hart dat de band op de eerste plaats kwam en dat ze er gewoon iets naast zou gaan zoeken. Dat ze gek zou zijn om zoiets op te geven. En dan belt ze twee weken later dat ze ermee stopt.' Het is duidelijk dat de wond nog niet helemaal is genezen voor Hans. Toch maakt de buitenwereld het volgens hem allemaal veel zwaarder dan het daadwerkelijk voor de band was. 'Ze was uiteraard een hele belangrijke factor, maar we hingen minder op Anneke dan iedereen denkt te weten. Op een bepaalde manier voelde het ook als een soort bevrijding. Een kans om onszelf opnieuw uit te vinden.'

Toch klinkt The West Pole muzikaal gezien naar de maatstaven van The Gathering nogal behouden. 'We hebben het bewust onszelf niet te moeilijk gemaakt. We hebben alles heel direct, als een soort demo opgenomen. Ook de schema's zijn heel simpel. Gewoon A B C D en gaan. Je kunt het album zien als een soort streep onder alles wat we tot nu toe gedaan hebben. Deze moest getrokken worden en nu kunnen we weer verder.' Hans legt uit dat tijdsdruk geen rol heeft gespeeld. Het was niet zo dat de band niet te lang wilde wachten, bang om vergeten te worden. Ik vertel hem dat ik zelf, als Gathering-liefhebber, een beetje huiverig was om het nieuwe materiaal te gaan beluisteren. Een mening die Hans vaker heeft gehoord? 'Je bent zeker niet de enige. Gelukkig zijn zeventig tot tachtig procent van de reacties positief. Ook onder de fans. Natuurlijk zijn er mensen die het niks vinden of er nog aan moeten wennen. Dat kan ik me ook wel voorstellen. Als je bijvoorbeeld een echte Anneke-adept bent. Aan de andere kant kun je het ook zo zien dat er wat extra's is bijgekomen zo.'
Luisterend naar het nieuwe materiaal valt op dat Silje's stem en haar manier van zingen niet mijlenver verwijderd zijn van die van Anneke. 'Als je dat vindt, zal dat wel zo zijn. Silje moet natuurlijk haar plek nog vinden. We merken nu al dat ze steeds meer haar eigen specifieke sound ontwikkelt. Het overgrote deel van de demo's die we kregen klonk veel meer als Anneke-kopieën. Silje zat daar niet bij. Ze komt oorspronkelijk meer uit de gothic-metal-hoek. Ik heb daar trouwens eerlijk gezegd zelf niet zoveel mee.' Toch is het een scene waarvan je zou kunnen zeggen dat deze met de combinatie van heavy gitaren, bombast en sirenes als frontvrouw schatplichtig is aan The Gathering. 'Zoals ik al zei: ik heb er niet zoveel mee. Dat gedoe met van die gestylde zangeresjes, van die poppetjes in grote jurken. De een wil nog bombastischer dan de ander zijn en gooit er het filharmonisch orkest uit Praag tegenaan. Kijk, de grauwheid en kilheid van de industriesteden die je bijvoorbeeld hoort bij Paradise Lost, dat snap ik wel. Maar die hele poppenkast. Hoewel ik wel begrijp dat voor kinderen… oh wacht, nu moet ik even oppassen met wat ik zeg.' Hans lacht, pauzeert even en herformuleert: 'Ik begrijp wel dat het indruk op jongeren maakt en het iets geeft om zich mee te kunnen identificeren. Het is duidelijk. Ik doe witte schmink op en een zwart t-shirt aan en ik ben gothic. Dat is misschien naast het voordeel meteen ook het nadeel van The Gathering: we horen nergens echt bij. Daardoor zijn we af en toe moeilijk te plaatsen.'
Zo had Silje haar live vuurdoop op het metalfestival Graspop, waar The Gathering inmiddels toch ook een beetje als een vreemde eend in de bijt geldt. 'We stonden daar tussen Pestilence en Exodus in. Maar het ging prima. Goede reacties en de nodige applausjes. We hadden er gewoon vertrouwen in dat het goed zou gaan. Dat straalden we denk ik ook uit.' Ik las in een ander interview met Hans dat de band beseft dat ze zelf meer moeten doen aan podiumpresentatie. 'In het verleden hebben we onszelf misschien op het podium te veel opgesteld alsof we een begeleidingsband van Anneke waren. Wat natuurlijk niet zo is. Dat moet nu anders.' Hoe gaat The Gathering dat bewerkstelligen? 'We komen niet met een kasteel of draken en dergelijke het podium op hoor. We zoeken meer contact onderling. Het bandgevoel. Als je ziet dat een band het naar zijn zin heeft op het podium slaat dat over naar het publiek. Je kunt het echter niet forceren. Dan slaat dat ook over naar het publiek, maar dan in negatieve zin. We hebben er in ieder geval weer erg veel zin in om te gaan touren. Eerst hier in Europa en daarna Zuid Amerika. We kijken er heel erg naar uit.'