Tom McRae

Tom McRae en ik, we go way back. Het was op een dinsdag in april, 2001, toen hij langskwam voor een 2 Meter Sessie. Ik werkte als redacteur voor Jan Douwe Kroeske die me had gevraagd bij de opnames van deze (voor mij) onbekende Britse singer/songwriter aanwezig te zijn. Met vers liefdesverdriet luisterde ik naar “Bloodless”, “You Cut Her Hair” en “Draw Down The Stars”. De een nog mooier en fraaier dan de ander. Ik kan me niet herinneren ooit om muziek te hebben gehuild, maar toen had ik moeite mijn tranen binnen te houden. Ik werd fan voor het leven.

Inmiddels is Tom McRae tien jaar en vijf albums verder. Zijn nieuwste album heet The Alphabet Of Hurricanes (orkanen krijgen hun namen toebedeeld op alfabetische volgorde) en dat heeft (vindt ook Tom zelf) wel wat weg van zijn debuut waar het allemaal mee begon. Het was een droomstart. De zanger/songschrijver werd vergeleken met Neil Young en Nick Drake en Tom McRae (2000) werd genomineerd voor zowel een Mercury Prize als een Brit Award. Maar een echte doorbraak bleef uit. En dat levert (nog steeds) de nodige frustratie op, als je zijn logs zo mag geloven: de teksten van Coldplay zijn slecht, de cokeverslaving van Tom Chaplin (Keane) is bedacht en de reden dat Tom McRae zelf het grote publiek nooit heeft weten te bereiken is ‘omdat ik geen pak draag en niet ‘The Tom McRaes’ heet”. Maar ook omdat ‘Leona Lewis zoveel mooier is’.

mij=Interview: Marinus. Foto's: Klaas
Singer/songwriter muziek maken en tegelijkertijd mainstream willen zijn. Dat lijkt me geen makkelijke opgave?
Tom McRae: 'Dat is een lastige spagaat, ja. Ik vind het enorm frustrerend om ambitieus te zijn en tegelijkertijd een groter publiek te willen bereiken. Bij het vorige album dacht ik dat ik het breder kon trekken, zonder slaapverwekkend te zijn. Groter zijn heeft zo z'n voordelen: je hebt meer geld voor je opnames en je liveshow. Alles wat ik doe wil ik op de allerbeste manier doen: de beste plaat maken, de beste show geven, de beste videoclip schieten. Het is frustrerend om steeds tegen de beperkingen van de muziekindustrie aan te lopen. Maar inmiddels kan het me niets meer schelen. Als ik maar door kan gaan met wat ik doe. Ik ben nu tien jaar verder en ik voel me totaal anders dan toen ik begon. Destijds vond ik het best jammer dat ik die prijzen niet won; nu ben ik dankbaar voor de nominaties. Ik heb een grote platenmaatschappij achter me gehad en ook daar ben ik dankbaar voor. Ik ben blij dat ik er nog steeds ben en dat ik een publiek heb dat me steunt. Mijn publiek is ontzettend loyaal. Ze blijven maar terugkomen, jaar in jaar uit.'
Hoe kijk je nu terug op je vorige plaat?
'Ik sta achter elke plaat die ik maak, maar met King Of Cards wilde ik een klein beetje meer mainstream klinken, in hoeverre dat mogelijk is. Ik heb het destijds bewust gedaan, maar die plaat past minder bij me. Ik ben de nummers niet zat en als ik ze op mijn gitaar speel, vind ik ze nog steeds goed.'
Wat was de uitdaging voor deze nieuwe, alweer vijfde plaat?
'Met The Alphabet Of Hurricanes wilde ik aan mezelf bewijzen dat ik zelf een album kon opnemen, produceren en mixen. Ik scheid het songschrijven ook niet meer van het opnemen. Het is één geheel. Door de jaren heen ben ik qua techniek veel beter geworden. Qua spullen ben ik ook een echte nerd. Ik begon ooit op een 4-track. Tegenwoordig kan iedereen met Logic of Cubase overweg. Als je de productie beheerst, dan beheers je je carrière.'

Kate Bush is ook zo'n control freak. Als kind luisterde je veel naar haar platen?
'En nog steeds. De platen waren niet van mij, maar van mijn zussen. Ik moest er natuurlijk heel voorzichtig mee doen. Lionheart en The Kick Inside waren de eerste Kate Bush-platen die ze hadden en daar luisterde ik naar. ‘Wuthering Heights'… Ik wist niet wat ik hoorde als kind! Het was zo'n verhalende en intrigerende song. Ik was zeven of acht en ik werd verliefd op haar. En dat ben ik nog steeds. Ik heb haar één keer ontmoet, tijdens een awarduitreiking. Tenminste, ik stond op een zelfde afstand zoals wij nu zitten. Maar ik had het lef niet om op haar af te stappen. Ze was omringd door mensen die allemaal hetzelfde wilden zeggen, dat ze een groot fan van haar muziek waren. Haar werk uit de jaren '70 en '80, de periode waarin ze haar meeste platen heeft gemaakt, heeft de tand des tijds goed doorstaan. En dat is knap voor opnames met de eerste synthesizers. Het is nog steeds ongelofelijk. Fantastische songs.'
Kate Bush is huiverig voor het schrijven in muziekprogramma's als Cubase en ProTools. Ze is bang dat je na één coupletje/refreintje gelijk het hele nummer in elkaar knipt en plakt, zonder goed naar de song te luisteren.
'Mijn criterium is: is de song goed? Want ProTools heeft nog nooit een slechte song goed gemaakt. Zolang je de basis goed hebt… Radiohead plakte verschillende liedjes aan elkaar, David Bowie verknipte zijn songteksten. Als het werkt, dan werkt het.'
Over songteksten gesproken. Ik las op je log dat iedere header van porno spam nog poëtischer is dan de songteksten van Chris Martin. Geef eens een mooie vergelijking?
(Tom voelt zich enigszins betrapt, kijkt weg en zegt vervolgens:) 'Ik weet waar je het over hebt, maar ik kan me niet meer herinneren wat het precies was. Ik heb niets tegen Coldplay. Ze doen wat ze doen, met integriteit. En Chris Martin schrijft prachtige melodieën. Maar ik word een beetje gefrustreerd wanneer iets wat zo succesvol is, een beetje gewoontjes is. Als muziekfan en als iemand die op een kleinschaligere manier concurreert, denk ik dan: doe iets harder je best. Bruce Springsteen is groot, maar wel helemaal te gek.'
Een hoop artiesten lijken hun integriteit te verliezen als ze ouder worden. Uiteraard zijn artiesten als Bruce Springsteen, Patti Smith en ook Kate Bush een uitzondering. Hoe denk jij daar over?
'Het is best moeilijk ouder te worden met de liedjes waarmee je bent doorgebroken en tegelijkertijd je publiek mee te nemen. Maar daar krijg je alleen last van als je niet eerlijk naar jezelf toe bent. Bruce is een 61-jarige man die zingt over de zorgen van een 61-jarige man. En niet over het herbeleven van een gebroken hart toen hij zestien was. Dat zou vervelend en ook een leugen zijn. Het gaat om eerlijk tegenover jezelf zijn. Als je het nog steeds wilt doen en het nog steeds voelt: geen probleem.'

Hoe beleef je top 40-muziek?
'Het probleem met popcultuur is dat mainstream altijd het minste is. Dat was al zo toen ik een kind was en dat gaat alleen nog maar erger worden. Het geld gaat naar de Lady Gaga's. Maar wat er te gek is aan deze tijd, is dat er een enorm aanbod is. De albums die ik als kind luisterde, die waren onvindbaar. En nu… Oké, niemand wordt meer rijk, maar als muziekfan is dit de beste tijd om te leven.'
Is het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen in deze tijd?
'Diepzeevissen is moeilijk. Een Turkse mijnwerker zijn is moeilijk. Een verpleegster van kankerpatiënten zijn, is moeilijk. Dit is een keuze. Ik kies dit te doen. Op sommige dagen gaat het goed, op andere dagen slecht. Zoals in ieders leven en in ieders baan. Ik heb niets te klagen. Het is wat het is. Ja, het is zwaarder geworden. Nou en? Word maar beter, denk ik dan.'