Britt Daniel is opvallend onopvallend. Als ik vlak voor het interview Britt Daniel toevallig voor Paradiso voorbij zie lopen, zijn de grote oorwarmers die hij draagt het meest opvallende aan hem. Het is niet aan hem af te zien dat hij de frontman is van een succesvolle indieband. In het gesprek een half uurtje later komt Daniel bij vlagen zelfs verlegen over, iets wat je eerder verwacht bij een beginnende band die nog niet gewend is aan de aandacht.
Maar Spoon is allesbehalve een beginnend bandje. Al zeventien jaar timmert de Texaanse band aan de weg. En niet onverdienstelijk. In de VS is de band met het verschijnen van hun platen steeds een beetje gegroeid, om uiteindelijk in 2007 met hun zesde album Ga Ga Ga Ga Ga door het grote publiek te worden opgepikt. Ook in Europa betekende deze plaat een doorbraak voor de band, maar zo groot als in de VS is Spoon vooralsnog niet.
mij=Interview: Reinier. Foto's: Reinier
Voor degenen die Spoon hebben leren kennen via Ga Ga Ga Ga Ga in 2007, zal het nieuwe album Transference even slikken zijn. Geen strak geproduceerde popsongs zoals op de vorige cd's, maar ruwe schetsen waarmee Daniel het gevoel van de eerste opname wil benaderen. Met deze plaat is Spoon trouw gebleven aan de basis van alle nummers: de demo.
Transference is ook het eerste album dat de band zelf heeft geproduceerd. Na vier albums met dezelfde producer te hebben opgenomen was het tijd om iets nieuws te proberen. 'Mike McCarthy is een hele goede producer en we wisten dat als we weer met hem zouden werken, dat er weer een heel goed album uit zou komen. Maar ik wilde de uitdaging aangaan en iets nieuws proberen. Het was dan wel niet vanzelfsprekend dat er iets goeds uit zou komen, maar ik wilde het gewoon proberen. Ik wil me blijven ontwikkelen,' aldus Daniel.
'Waarom we voor deze demo-achtige benadering hebben gekozen? Ik vind dat een demo vaak de meest spontane weergave van een nummer. Als je dan in de studio met een demo aan de gang gaat, dan kunnen er veel mooie dingen gebeuren, maar het is nooit zo spontaan. Daarom wilde ik een album maken waarbij je dat gevoel van de eerste opname op terughoort. Misschien is dat in termen van geluidskwaliteit of productie een stap terug, maar het creatieve proces klinkt er meer in door. Het is minder gecomponeerd, het is echter. Tenminste, dat is waar we voor gingen.'
Maar er is meer veranderd. Transference is misschien wel de meest donkere plaat die de band opnam. Er klinkt er nu veel meer woede en angst door in de zang van Daniel dan op andere platen. Met een titel als Transference, een Freudiaanse term, ligt het voor de hand om te gaan psychologiseren. Maar dat is vergeefse moeite. Daniel houdt zich op de oppervlakte. 'Je hebt gelijk, die gevoelens zijn aanwezig op het album. Misschien zijn dat de dingen waar ik over nadacht. Misschien ga ik wel door een donkere fase hierboven,' zegt Daniel terwijl hij naar zijn hoofd wijst. 'Ik weet niet precies wat er in mijn hoofd omgaat. Ik weet wel waarom ik een nummer als “Love Forever” heb geschreven, maar ik weet niet waarom ik het juist nu heb geschreven en niet tijdens de opnamen van Ga Ga Ga Ga Ga.'
Hoe dan ook, Transference is overduidelijk een meer persoonlijk album dan de vorige platen. 'Dat klopt. Op de cd hiervoor stonden bijvoorbeeld ook politieke nummers, maar deze gaat over de duistere dingen die binnenin gebeuren. Ik heb altijd van zulke platen gehouden. Toen ik opgroeide luisterde ik graag naar de vroege The Cure albums en die van Joy Division. Zelfs naar platen waarvan de teksten nergens op slaan, zoals die Cocteau Twins platen. Maar ze hadden allemaal een duister gevoel waarmee ik me kon vereenzelvigen.'
Ondanks de duistere inslag is er op Transference ook ruimte voor een lieflijk slaapliedje als “Goodnight Laura”, al is dat wel een echt buitenbeentje op de plaat. Daniel legt uit waarom dit nummer toch op de cd moest komen. 'We werkten aan een aantal nummers en daar waren we al behoorlijk ver mee, toen ik me realiseerde dat ze niet werkten, om wat voor reden dan ook. Zodoende waren er wat gaten ontstaan die we moesten opvullen. We hadden Goodnight Laura al klaarliggen en ik wist dat het een goed nummer was. Ik heb er in eerste instantie wel over getwijfeld of het nummer er wel tussen paste, maar vond ik het echt een goed liedje en daarom hebben we het erop gezet.'
Van de voorlaatste plaat werden 320.000 exemplaren verkocht in de Verenigde Staten. Een enorm aantal voor een indieband op een klein label. Met dit succes op zak is het een gewaagde stap om van de succesformule af te stappen en het risico te lopen fans kwijt te raken, maar volgens Daniel werkt het twee kanten op. 'Mogelijk vinden liefhebbers van de vorige plaat dit helemaal niets, maar misschien dat mensen die Ga Ga Ga Ga Ga te glossy vonden, dit album weer leuk vinden,' zegt Daniel. 'Ik heb dus geen idee wat dit album ons gaat brengen en of het net zo veel gaat verkopen als de vorige. Maar ik denk wel dat dit een album in onze catalogus is, waarvan mensen later zeggen dat we daarmee een interessante wending hebben genomen.'