Dan Deacon / Jimmy Joe Roche

Dan Deacon en Jimmy Joe Roche in het wild
Incubate is een nieuw project rijker: Glocal. Met de focus op het platteland rond Tilburg wordt er met behulp van de lokale bevolking kunst gemaakt door niet-zo-lokale artiesten. Twee van die niet-zo-lokale artiesten zijn bliepjeskunstenaar Dan Deacon en zijn vaste sidekick, filmmaker Jimmy Joe Roche.

Deacon en Roche bivakkeerden de afgelopen weken bij boer Jan van den Broek op biologische boerderij ‘t Schop in Hilvarenbeek (“Hullvernbaek, Hilvenbek… That‘s a hard one.”) De boerderij en de omgeving dienen als filmset, of liever gezegd, een wit canvas dat nog beschilderd moet worden. Het internet geeft weinig prijs over de inhoud van de film. Hippies, gnomen, metaljeugd en ridders. Alles komt aan bod in deze ongetwijfeld maffe film. En dit alles met het Brabantse platteland in de hoofdrol. Omringd door hanen en de geur van vers hooi praten de mannen enthousiast over het nog naamloze project.

mij=Interview: Anne. Foto's: Tom
De ‘Deacon & Roche-magie’ bestaat ondertussen al bijna tien jaar. Als bewoners van hetzelfde gebouw in Baltimore leerden ze elkaar snel kennen. Wat begon met het uitwisselen van cd’s, is nu uitgekomen op samen de halve wereld rondreizen om een film te maken. Wat Deacons muziek toevoegt aan Roche’s beelden en andersom, weten ze niet zo goed.
'Ze staan erg met elkaar in verband. Elke keer als we beeld aan het opnemen zijn, nemen we ook een groot stuk aan muziek op.' Die ‘magie’ blijft een ondefinieerbaar ding.
Roche: 'Wat zou de muziek zijn zonder video? Het zou ‘gewoon’ een liedje zijn. Het is belangrijk om de muziek en het beeld een even grote rol te laten spelen. Het is geen videoclip, maar de muziek moet ook niet als achtergrondbegeleiding dienen. We willen belangrijke en complexe muziek in de film, die als ware zelf een karakter is in het verhaal. De muziek moet overduidelijk een relatie hebben met de beelden, en dat moet de kijker ook kunnen zien.'
Deacon: 'We sleutelen samen aan de beelden. Ik geef hem geluid, hij geeft mij beeld en aan de hand daarvan geven we elkaar aanwijzingen zodat we de twee delen kunnen laten samenwerken. Wat het ook uitdagend en interessant maakt voor ons artiesten, is dat we buiten ons normale bereik werken. Het is pure improvisatie. Alles dat we gebruiken komt hier vandaan en is ter plekke gemaakt. De beelden, het geluid, eigenlijk het hele idee. We werken allebei het grootste gedeelte van de tijd op computers. Maar een deel van het Incubate-thema Glocal, om dit naar de rauwe setting van een boerderij te brengen, is heel wat anders.'

Het verleden en de toekomst lopen door elkaar heen. Het simplisme van vroeger tegenover de technologische hoogstandjes van tegenwoordig. Toch is dat nog geen verklaring te noemen voor de verschillende karakters in de film: van de ridders uit de middeleeuwen tot de metaljeugd van nu, en zelfs mythische wezens.
Deacon: 'Ik denk dat het onderwerp waar we op focussen het beste te bestempelen is als ‘ritueel’. Veel van de groepen die in de film voorkomen hebben een grote groepsdruk en hebben per groep gezamenlijke cultuurtrekjes en ideologie. Maar ze hebben ook overeenkomsten als in groepen leven, ze identificeren zich met elkaar aan de hand van kleding.'
Alle puzzelstukjes voor de film liggen nog in de doos. Hoe groot deze puzzel gaat worden, en zelfs de afbeelding die uiteindelijk op de complete puzzel moet verschijnen is nog onbekend. Ook voor de makers.
Deacon: 'Het is goed om naar dit proces te kijken als improvisatie. Het is hetzelfde als een band die zijn instrumenten oppakt en nieuwe nummers schrijft. Ze beginnen er aan, wetend wat ze van hun bandmaatjes kunnen verwachten. Jimmy en ik kennen elkaar zo goed en hebben zo vaak samengewerkt dat we elkaars processen erg goed kennen. We vertrouwen op elkaars keuzes en we kunnen elkaar rustig vertellen dat de ander te ver gaat. En we zijn hier om ideeën te bedenken, niet om eerder bedachte ideeën uit te voeren. Het was helemaal niet de bedoeling om hier met een concreet idee te komen. We wilden hier pas onze manier van werken uitstippelen door ons te redden met wat we hier mogen gebruiken. Het doel van de film wordt dus pas duidelijk als we er helemaal klaar mee zijn.'
Roche: 'Nu zijn we nog aan het improviseren, we komen met ideeën als we bezig zijn. We hebben voortijd al wat proberen te plannen, maar toen we bij de kostuumverhuur kwamen hebben we gewoon meegenomen wat ons leuk leek. Alles is gebaseerd op de directe beschikbaarheid. 'Let’s do this, let’s do that! Shoot! Action! Cut! Do it again! You sing this, while you walk around the woods with this AK47. Now use some smoke while she shoots the AK47, and he stands behind her waving an axe.' Er is dus eigenlijk nooit een onderliggende boodschap geweest. Maar pas toen we gingen puzzelen kwam er wel iets van een boodschap naar boven. Dit proces lijkt op koken. Je gooit een aantal ingrediënten in de pan, je kookt ze, maar je weet nog niet welk gerecht je aan het maken bent. Dat weet je pas als je het proeft.'
Deacon: 'En dan doen we er ‘hagelslag’ op! Maar ik denk dat Jimmy en ik de film elke dag in onze hoofden zien, maar op vele verschillende manieren en zelfs in vele verschillende werelden. Elke keer als ik weer met hetzelfde stuk muziek bezig ga, zie ik het op een andere manier en heeft het een andere betekenis. Maar we raken gehecht aan deze puzzelstukjes en daardoor kunnen we ons beter focussen. Nu moeten we deze puzzelstukjes alleen nog samenvoegen in een eindproduct waar beeld en geluid een geheel zijn.'

Omdat deze film is verbonden aan het ’Glocal’-project, speelt het Brabantse platteland de hoofdrol.
Roche: 'Als ik deze film in de stad had opgenomen, zou het wat herkenbaarder zijn. Het zou gaan over de mensen die in de stad wonen, mensen die vol verwarring en vol wantrouwen in de moderne samenleving leven. Ik denk dat toen we wisten dat we op het platteland en in de bossen zouden filmen, het verhaal al een andere vorm kreeg. Het gaat nu meer over mensen die de stad hebben verlaten, een plek waar de stad niet meer bestaat of zelfs een plek waar cultuur niet meer bestaat.'
Deacon: 'De boerderij was een geweldige invloed. Als muzikant toer ik ongeveer zes tot acht maanden in het jaar. Ik ben nog nooit zo’n lange periode op één plek geweest. Op mijn huis na dan. Sommige accommodaties tijdens het toeren zijn wel erg comfortabel, maar stralen geen warmte uit. De boerderij is de afgelopen weken niet alleen een huis, maar ook een thuis geweest.'
De film, gevolgd door een optreden van Dan Deacon, gaat zaterdag 18 september in première. Dit zal plaatsvinden op boerderij ‘t Schop, waar de film ook is opgenomen. Wat de kijker te zien krijgt is nog onduidelijk. Bekijk ‘Crystal Cat’ als voorproefje van de Deacon en Roche-magie.