Sharon van Etten

Rond 10 uur ‘s ochtends sjokt Sharon Van Etten verdwaasd het café binnen waar dit interview plaatsvindt, vergezeld door haar reisgenote, niemand minder dan multi-instrumentaliste Heather Broderick. Van Etten kampt zichtbaar met enige slaapgebrek. Met haar handen verhuld onder de mouwen van haar wijnrode blouse schuift ze aan. Sharon heeft een hectisch jaar achter de rug. Ze was bijna non-stop op tournee, sliep elke avond onder een ander dak en haar bezittingen lagen verspreid over diverse locaties.

Het opnemen van Tramp met Aaron Dessner (The National) was de enige consistente factor binnen deze periode van 14 maanden. ‘Met Aaron werken was een gigantische uitdaging voor mij. Ik ben het niet gewend om zo intens aan een album te werken.’, mijmert ze. ‘Niet alleen voor lange periodes, maar bij elk nummer, elk instrument ontstonden hele discussies over hoe alles moest klinken. Aaron is gelukkig een makkelijk persoon om mee te praten. We wilden samen het hoogst haalbare bereiken met deze liedjes.’

mij=Interview: Jasper.
Vorig jaar nam The National Van Etten mee op tournee. Met haar bescheiden bandbezetting speelde de ze elke avond voor uitverkochte zalen en moest ze haar onzekerheden in rap tempo overwinnen. Logischerwijs pakt ze bij haar volgende plaat Tramp zelf groots uit. En hoe. Haar komende tournee bevat niet de minsten in haar voorprogramma: The War On Drugs en Shearwater. Dat nachtegaaltje uit Tennessee met haar slaapoogjes legt de lat opeens erg hoog. Van Etten: ‘Ik wilde voor deze plaat inderdaad wat hoger inzetten dan de vorige. Bij Epic paste ik wat meer een standaardbezetting toe. Ik wilde leren andermans partijen te schrijven, niet alleen mijn eigen. Deze liedjes zijn een stuk dramatischer, een stuk grilliger ook.’
Pas een maand geleden heeft Van Etten een vast onderkomen gevonden in Brooklyn, New York, de plek waar ze werd ontdekt door Kyp Malone van TV On The Radio. ‘Het is fijn om een ruimte te hebben waar het een beetje rustig is’, constateert Van Etten. Na een lange rij optredens en intense opnamesessies, beleeft Sharon het gewone allerdaagse leven niet als saai. ‘Omdat het voor mij nieuw is!’, giechelt ze. ‘Momenteel ben ik mijn begeleidingsband aan het samenstellen. We zijn nu druk bezig met het repeteren van de nieuwe nummers. Tussendoor vind ik koken en al die andere ‘normale’ dingen juist fijn!’
Jetlag
Voor Tramp heeft Sharon bijna een orkest aan gastmuzikanten opgetrommeld: naast Heather Broderick en de gebroeders Dessner doen muzikanten afkomstig van Wye Oak, The Walkmen, Beirut en Doveman mee. Invloeden van deze artiesten lijken enigszins door te sijpelen: bij het fiere “Serpents” hoor je duidelijk een hoekige ritme dat op een The National-album niet zou misstaan. “Leonard” klinkt exotisch en romantisch zoals de indie-balkanfolk van Beirut. Sharon: ‘Ik heb “Leonard” vernoemd naar Leonard Cohen, omdat ik toen veel naar zijn muziek luisterde. Ik wilde mezelf daar op betrappen. We hebben zelfs naar een heel specifiek drumgeluid gezocht: het klinkt daardoor heel ouderwets en tijdloos.’
Als zangeres heeft Sharon een enorme sprong gemaakt. Ze maakt meer gebruik van harmonieën en durft grotere risico’s te nemen door soms flink met haar stem uit te halen. Zoals bijvoorbeeld bij de climax van “All I Can”. Sharon: ‘Op die melodie ben ik heel erg trots, het gaat maar door en door. In het begin had ik geen idee dat “All I Can” een rocksong zou gaan worden. Het origineel is geschreven als een akoestisch folk-achtig nummer. In de studio transformeerde het liedje natuurlijkerwijs.’
De eerste twee zinnen luiden: “The sun is at stake/and I’m at your window. Beyond all sleep and I can’t speak/In all Tokyo translate the memories that I cannot free.” Sharon licht toe: ‘Afgelopen december was ik voor het eerst in Japan. Ik zat met een extreme jetlag, compleet murw, op een hotelkamer in Japan uit het raam te turen. Ik kon niet slapen, maar ik was doodmoe. Ik dacht bij mezelf: ‘Hoe ben ik hier in hemelsnaam terecht gekomen…? Wat doe ik hier…?’ Het was een bijzondere ervaring. Ik had in totaal drie gastheren die me door heel Japan meesleurden. Ze zijn daar zó beleefd en strak georganiseerd…! Voor alles hadden ze een tijdschema voor, overal waar ze me mee naartoe namen.’ Een totaal andere cultuur kan een vruchtbare bodem zijn om te schrijven. Sharon knikt: ‘Je zintuigen maken daar overuren. Het is een uitzonderlijk, prachtig land. Ik heb daar veel geschreven, ja. Maar “All I Can” kwam eigenlijk compleet uit het niets, qua tekst viel alles precies op de juiste plek.’

Dubbele moraal
Haar eerste twee platen Because I Was In Love en Epic zijn voornamelijk introspectieve vraagstukken over turbulente liefdesrelaties in voor- en tegenspoed. Tramp is een stuk coherenter en universeler, aldus Sharon. ‘De helft van deze nummers gaat niet specifiek over mezelf. Het gaat over relaties in het algemeen; het is moeilijk om over onderwerpen te zingen die universeler en herkenbaarder zijn.’ Sharon beweert dat ze nu meer zelfvertrouwen heeft dan ooit. ‘Ik probeer positief te blijven, zelfs al klinkt ik soms weemoedig en onzeker. Het is van groot belang voor mij dat ik mensen achterlaat met een positieve boodschap. Ik wil niet dat mensen denken dat ik alleen maar depressief ben. In grote lijnen ben ik erg tevreden met mezelf.’ Is Sharon Van Etten niet meer afhankelijk van haar demonen om haar creatieve wiel draaiende te houden? ‘Ik zie het reflecteren op je verleden en al je demonen juist als iets positiefs. Zolang je er niet in wegkwijnt.’
Sharon verklaart de titel van haar nieuwe album nader. ‘Ik streefde naar een een sterke, beknopte titel. Het moest het gevoel opsommen van een tramp, iemand zonder vast thuis.. Máár…ik wilde er ook een beetje mee dollen! De meeste liedjes die ik schrijf gaan nu eenmaal over relaties: veel van mijn songtitels bevatten mannelijke namen (“Kevin’s”, “Leonard”). Bovenal bestaat natuurlijk die dubbele moraal: als een vrouw een tramp wordt genoemd word het gauw geassocieerd als iets negatiefs, terwijl het voor mannen het bijna vleiend is.’ Als een soort satire houdt ze zichzelf de spiegel voor. ‘En voor alle andere mensen!’, voegt ze lachend toe.
Onderbewustzijn
Van Ettens werk kenmerkt zich door openhartige, breekbare liedjes met sombere, onderkoelde esthetiek. Zelf heeft ze meerdere malen toegegeven niet vaak vrolijke teksten uit de losse pols te schrijven. In persoon is Van Etten echter bijna het tegenovergestelde: opgewekt, lacherig en melig, met een ironisch gevoel voor humor. Deze karaktereigenschappen zijn niet meteen terug te vinden in haar liedjes. Volgens Van Etten zijn ze wel degelijk aanwezig: ‘Tijdens het schrijfproces ben ik grotendeels serieus, maar ik verstop wel inside jokes in elke plaat. Maar ik weet alleen niet of mensen die kunnen vinden!’
Zelf lukt het Sharon soms ook niet bepaalde boodschappen in haar muziek te doorgronden. Het kost vaak tijd voordat het kwartje valt. Ze kan er licht gegeneerd om lachen. ‘Bij de oudere liedjes ontwikkelt de betekenis zich soms continu. Er zitten bepaalde nummers tussen waar ik niet precies wist wat ik bedoelde op het moment dat ik het schreef. Het begint dan slechts met een idee. Op mijn eerste plaat Because I Was In Love staat bijvoorbeeld het liedje “I Fold”. Ik was ervan overtuigd dat het ging over een relatie die ik destijds had. Maar nu realiseer ik me dat ik in feite zong over de periode waar ik rond mijn twintigste opnieuw bij mijn ouders woonde. Ik leerde mijn ouders toen beter tolereren en tegelijkertijd erkende ik dat ze allebei fatsoenlijke, sterke mensen zijn.’ Sharon kijkt omlaag, starend naar haar kop koffie. ‘Er zat denk ik een onderbewuste betekenis achter waar ik toen niet stil bij stond.’
Staan Sharons ouders achter haar keuze om een carriére in de muziek na te streven? Sharon: ‘Oh ja hoor! Ze zijn er geweldig onder. Natuurlijk…ik denk niet dat elke ouder meteen zegt: ‘Ja, word muzikante…!’ Als ik iets met muziek zou gaan doen, wilden ze dat het te maken had met de zakelijke kant.’ Sharon vertelt dat ze toen Recording Industry ging studeren op de Middle Tennessee State University. Hier wierf Van Etten veel kennis over muziekhistorie en muziektheorie. ‘Ik haatte het’, piekert ze. ’Ik stopte en ging werken in een café waar ook een podium stond. Daar leerde ik bandjes boeken en shows promoten. Uiteindelijk vertrok ik weer naar mijn ouderlijk huis en nam een baan in een wijnwinkeltje.’ Daar spaarde ze genoeg geld op om in New York te wonen. Hier vond ze een interimfunctie bij een platenlabel en vervolgens een uiterst gunstig netwerk om haar muzikale aspiraties nieuw leven in te blazen. Niet slecht voor een tramp. Sharon erkent lachend: ‘Ik heb heel erg veel geluk gehad!’