Uitgeverij Lebowski is bezig met het opnieuw onder de aandacht brengen van de vroege jaren tachtig, zich concentrerend op de toenmalige underground. Geen wonder, want uitgever Oscar van Gelderen speelde zelf een rol in die underground als lid van het allang vergeten Nietzsche Embracing A Horse. Harold Schellinx, insider, want ooit lid van The Young Lions, schreef voor Lebowski het uitputtende Ultra. Opkomst en ondergang van de Ultramodernen, een unieke Nederlandse muziekstroming (1978-1983). Uitputtend en soms ook ietwat vermoeiend, want de geschiedenis van DIY-beweging Ultra wordt beschreven aan de hand van zijn eigen observaties, herinneringen, privé-beslommeringen, interviews met andere muzikanten en een poging om een en ander in historisch perspectief te zetten. Waarbij je je afvraagt of iemand die een boek over Ultra koopt, zit te wachten op nog eens een uiteenzetting over hoe Malcolm McLaren en zijn winkeltje punk op de kaart zette. Daar komt bij dat Schellinx’ stijl nogal droog is en hij dialogen gebruikt die ongetwijfeld uit zijn herinneringen komen, maar het verhaal vooral vertragen in plaats van levendig maken. Als uitvoerig document van wat Ultra was en waar bands als Minny Pops, Mekanik Kommando en Nasma(a)k voor stonden, is dit boek onovertroffen. Met ook nog eens een nuttig en uitgebreid register en een Ultra discografie.
Belangrijk onderwerp in het boek is Vinyl , een hoogst eigenwijs – ook qua vormgeving – , als glossy opgezet tijdschrift dat niet zozeer een concurrent voor Muziekkrant Oor was, als wel een pendant, gericht op lezers die het stof van Oor van zich af wilden schudden en vooral wilden lezen over de meest eigenzinnige kanten van de popmuziek. In 1988 stopt het blad na een soms succesvolle, maar soms ook moeizame uitgeefgeschiedenis. In mijn herinnering was het dieptepunt de editie met Adam Curry op de cover. In de Vinyl Collectorbox, een stijlvolle zwarte doos op LP-formaat, zit een spiksplinternieuwe, eenmalige, nieuwe editie van Vinyl (jaargang 32, nummer 1), een foto van Wally van Middendorp van The Minny Pops, gemaakt door Maarten Corbijn, en een poster van de expositie God Save The Queen. Kunst Kraak Punk: 1977-1984 die op dit moment nog net te zien is in het Centraal Museum in Utrecht. Daarnaast vind je de fantastische en door Fileunder schandalig genoeg nooit besproken Rats on Rafts LP The Moon Is Big, maar ook een cd met opnamen van de beroemde Ultra-avonden in Oktopus in Amsterdam. Primitief en vaak krakerig opgenomen, maar bij tijd en wijle (Mekanik Kommando, Tox Modell) nog steeds opwindend.
Misschien wel het belangrijkste dat Vinyl heeft nagelaten zijn de flexidiscs, singletjes die tot 1983 gratis meegeleverd werden. De plaatjes bevatten de experimentele postpunk afkomstig uit de Ultra-beweging en aanverwante kraamkamers van vernieuwing. Op de reissue-cd Dokument + Ten Highlights in the History of Popular Music 1981>1982 zijn niet alleen de singeltjes verzameld, maar is het aantal nummers van de originele Dokument-lp verdubbeld tot twintig. Tussen alle bekende, vaag bekende en ronduit obscure namen, vallen er een paar op. Uiteraard Mekanik Kommando – van wie de muziek ook nu nog urgent klinkt -, Minny Pops, Nasmak en Tox Modell, maar ook Vice, Das Wesen en Plus Instruments zijn meer dan de moeite waard. Is het boek Ultra het naslagwerk, deze cd is het waar het om ging: muziek waar de opwinding van het nieuwe nog steeds uit op klinkt.
Mij=Lebowski / Top Notch / Suburban Records
4 reacties