Foto’s en tekst: Storm
‘Punk is a question!’. De woorden, de herrie en de zelf geïnitieerde moshpit waarmee Shara Nova het resterende plukje publiek wakker schudde bij tijdens de toegift van haar afsluitende optreden van de Rotterdam-editie van Cross-Linx dreunen nog een paar dagen later nog steeds na. Dat kwam dan niet alleen doordat ik geen oordoppen meegenomen had naar Cross-Linx, maar vooral ook door de verpletterende indruk die de zangeres achterliet deze avond. Food for thought.
De avond was nog wel zo speels begonnen. Buiten de Doelen probeerde Bram Stadhouders van grote afstand het publiek naar de zaal te trekken om een avond vol kruisbestuivingen tussen klassiek en pop te ervaren. Of dat lokken lukt met het grootste mobiele dansorgel ter wereld lukt op het Schouwburgplein in Rotterdam is de vraag, maar als appetizer was het voor het publiek dat al wél kwam voor Cross-Linx in ieder geval een prikkelende start.
Wie zich niet goed ingelezen had voor Cross-Linx had kunnen denken dat het optreden in de kleine zaal van The Unremembered Orchestra met Shara Nova, DM Stith en Padma Newsome zou bestaan uit vertolkingen van deze drie zangers. Alle drie zijn het immers gelouterde artiesten, met een sterk eigen repertoire. Dit optreden stellen ze echter hun stemmen nederig ter beschikking aan een nieuwe recital van componiste Sarah Kirkland Snider. Sara gekleed in een engelachtig gewaad steelt de show met haar fenomenaal flexibele stem die een bereik heeft van buitengewone proporties. DM Stith in koddig pakje en zwarte kniekousen heeft wat meer moeite het veelkoppige orkest te overstemmen, maar in de wat rustiger stukken laat hij zijn kenmerkende stemgeluid schitteren. Op het scherm achter het orkest werden de songs begeleid door animaties en film. Deze geven het geheel nog meer cachet stiekem hoopte ik op een toegift waarin bijvoorbeeld Stith nog een song uit zijn eigen catalogus zou vertolken, maar met de korte periode waarin de zangers en het orkest samen konden werken kon je dat bijna niet verwachten. Dat Unremembered nu al als een huis stond is al een prestatie an sich.
Van Efterklang verwacht je geen problemen. Het Deense drietal is zo op elkaar ingespeeld dat dat altijd goed moet gaan. Bovendien heeft de band voor Efterklang 2.0 en de vertolking van Leaves: The Colour of Falling zich laten omringen door wat hun betreft de beste muzikanten die ze uit Kopenhagen mee konden nemen. En dat blijkt. De band heeft zich letterlijk versterkt en de rol van de drie is bescheiden. Zanger Casper Clausen (net als de rest in maagdelijk witte kleding gestoken) lijkt tevreden met die die rol en geniet al zittend op een stoel terwijl de vrouwelijke leden van het Happy Hopeless Orchestra hun moment pakken in de eerste songs. Al snel trek ik de conclusie: op cd was Leaves al prachtig, live uitgevoerd krijgt het nog veel meer body. Net dat randje extra emotie, het geluid komt veel breder op je af en vooral de zang vaart hier wel bij. Het verschil met de andere optredens deze avond is dan ook dat je hoort dat deze band al veel vaker dit samen uitgevoerd heeft. Dat zit ‘em in wat je hoort, maar ook in wat je ziet aan onderlinge chemie. Mooi is ook dat je de aparte instrumenten die de begeleidingsband gebruikt nu mooi in actie ziet. Op cd was “Abyss” al een van de hoogtepunten, live ervaren gaat het helemaal door merg en been waarbij het slimme gebruik van het grote scherm achter de band en de prachtige lichtshow de icing on te cake zijn. De uitvoering volgt Leaves volgt niet strak de volgorde van het album, dat hoeft ook niet met zo’n op elkaar ingespeeld gezelschap. Dat geeft de ze meer vrijheid om te variëren en te laveren door hun de songs. Dus dan is er aan het einde van het uur ruimte voor een absurd einde met spastische dansjes en een a capella afsluiting van “Leaves” waarbij het publiek langzaam de zang overneemt van de band. Wij kunnen alleen niet zo mooi zingen als de Denen, maar dat lijken ze ons gelukkig niet kwalijk te nemen.
Bijzonder (en leuk!) aan Cross-Linx zijn de Music Mining-sessies die je in het geval van de Rotterdam-editie meenemen door allerlei gangetjes naar de krochten van De Doelen waar je in klein gezelschap en bij voorinschrijving kunt kijken naar spannende andere muziek. Alle sessies zien is niet mogelijk, helemaal niet als je van het hoofdprogramma ook nog het nodige mee wil pakken. Op zich is dat wel jammer, want ze nodigen wel uit tot meer. De grap van die sessies is dat als je er een keer bent, je ook niet meer weg kunt. Of je het nu leuk vindt of niet. Bij ThereAreNoMoreFourSeasons was anders vast niet iedereen gebleven. Er waren meerdere ‘Wat doe ik hier?’-blikken waar te nemen toen Mattias Petersson (samples en andere elektronische snuisterijen) en violist George Kentros een paar minuten op gang waren. Voor deze gelegenheid hadden de twee Ravel aan stukken gehakt. Maar als het wat anders was geweest, dan had je dat het gros van de aanwezigen (inclusief mij) dat ook wijs kunnen maken. De clash tussen viool en elektronica was in ieder geval knap, maar zelf twijfel ik nog steeds of ik het nu knap mooi en spannend vond of alleen maar interessant. Het prikkelde in ieder geval wel. Contrabassist James Oesi koos een hele andere insteek. De kleine Zuid-Afrikaan is een echte feel good muzikant, iemand die grote liefde voor zijn instrument uitstraalt. In drie stukken lied hij mooi verschillende facetten horen van zijn instrument. Bijzonder gaaf was het derde stuk: “Failing” van Tom Johnson waarin hij spraak en spel combineert en waarbij gedurende de tien minuten die het stuk duurt beide steeds ingewikkelder voor hem worden. De ondertitel van het stuk is niet voor niets ‘A very difficult piece for solo string bass’. Het ferme applaus dat hij na afloop krijgt maakt niet duidelijk of dat James nu wel of niet geslaagd is om te falen, wat de componist eigenlijk van hem vraagt. Het selecte publiek is in ieder geval op de hand van Oesi. Ik ook.
Headliner van deze Cross-Linx editie is Ane Brun. En met Ane Brun heb ik een haat-liefde verhouding. Op sommige momenten vind ik echt verschrikkelijk saaie en tikkie truttige kampvuurmuziek, op andere momenten vind ik haar een van de beste Scandinavische singer-songwriters. Die goede momenten zitten voor mij nogal geconcentreerd rond Changing of the Seasons, Ik was dan ook een beetje huiverig voor het optreden dat Ane zou doen met Zapp4. Zou het samenspel met het kwartet strijkers ontaarden in een grote blije feel good ervaring of zou het viertal Brun een zetje de goede richting opgeven? Mijn conclusie na afloop was dat het eigenlijk nog niet duidelijk was. Je hoort de mogelijkheden die er zijn, maar voor mijn gevoel was er te weinig tijd om door het samenspel het geheel echt naar een hoger plan te tillen. Het bleef mij net iets teveel aan de veilige kant. Brun vond zelf het idee van nieuwe kleren voor haar songmateriaal wel spannend. Dan had ik er zelf voor gekozen om bij “Go On Believe” nu eens niet het publiek mee te laten zingen zoals ze volgens mij altijd doet of in ieder geval een hele andere draai aan te geven. Dat gebeurde nu niet. Maar misschien leg ik de lat te hoog? Het was natuurlijk niet zo dat het lelijk was wat Brun liet horen, sterker nog, haar uitvoering van “Halo” is prachtig, maar over de hele breedte had ik gehoopt op meer prikkeling.
Door het meepikken van de mining sessions was het onmogelijk alles te zien, maar het staartje Hauschka dat we meepakten liet horen dat Volker Bertelmann zijn ‘trucje’ van hypergeconcentreerde prepared piano spelen nog steeds verder lijkt te finetunen. Het is mijn eigen schuld dat ik een ronduit briljant optreden van hem zag op Into The Great Wide Open en dat dat nooit meer overtroffen gaat worden door hem. Ook vandaag niet, Maar wie hem voor het eerst aan het werk zag, zal daar zeker geen last van hebben gehad en vol verbazing gekeken hebben.
Share Nova zal ook menigeen verbaasd hebben als afsluitende act. Met haar twee gelouterde muzikanten speelde ze spierballenversies uit haar My Brightest Diamond-repertoire. Was dit hyperactieve podiumbeest echt dezelfde vrouw die de avond opende met kristalheldere zang? Ze toont nog maar weer eens aan een van de meest markante vrouwelijke acts van dit moment te zijn. Eentje die een veel grote publiek verdient dan het handjevol mensen dat ze al punkend en moshend naar huis stuurt. Punk is a question!