Mario Batkovic – INTROSPECTIO – File Under: New Music

Introspectie of zelfreflectie is een activiteit waarbij de eigen gedachten, gevoelens en herinneringen tot onderwerp van overdenking gemaakt worden. Reflecteren, of reflectie, is het doorgronden en herkennen van processen die bewust en onbewust plaatsvinden binnen de eigen psyche. Je zou zeggen dat Mario Batkovic hier al mee bezig was, toen hij in 2018 in Doornroosje vertelde hoe ongemakkelijk hij zich voelt als een hele zaal hem zit aan te kijken als hij een slokje water neemt zo tussen de stukken door. Dat is het nadeel als je alleen op een podium zit, zo voegde hij daar aan toe. ‘Dan zeggen we maar dat dat onderdeel van de show is‘, aldus Batkovic, waarna hij applaus kreeg toen hij vervolgens een slokje nam. Batkovic stond (alleen) op festivals als het Valkhof Festival (2017) en Lowlands (2018) waar me opviel hoe vriendelijk hij is, maar wel serieus opgaat in de muziek. Op het nieuwe album INTROSPECTIO hoeft hij het dit keer niet helemaal alleen te doen en gaat hij de samenwerking aan met andere muzikanten, waarbij de titel verwijst naar zelfreflectie, zelfonderzoek van de samenleving en de betekenis van geluid. Tijdens het eerdergenoemde concert vertelde hij dan ook hoe hij er van hield om zijn geluid niet eens als een accordeon te laten klinken. Als je het dan toch moet classificeren zit het meer in de hoek van post-minimalisme, moderne klassiek, progressieve elektronica en drones. Hij speelt niet één stijl en heeft er dan ook een hekel aan als dat wordt gesuggereerd. INTROSPECTIO is volgens de omschrijving ‘a journey through infinite universes of sound‘, waarbij hij diverse stijlen en kleuren aanbrengt en zichzelf overtreft met behulp van de gastmuzikanten. “SANATIO” is gemaakt met concertkoor Cantus Domus en klinkt prachtig sereen met kerkkoor-achtige zang en de accordeon als (drone)orgel in mooie harmonie. Veel dichter bij pure schoonheid kom je niet. Op “REPERTIO” hoor je hoe Batkovic met percussie kan klinken, met de accordeonklanken in Steve Reich-achtige repeterende golven en het fijne jazzy drumwerk van Clive Deamer (Radiohead, Portishead, Robert Plant, Roni Size) en met BEAK>-lid Matthew Williams, ook bekend als MXLX. Er mag voorzichtig gedanst worden! Een stuk optimisme wordt ook nog wel gevonden met de dartelende synths in “CHOREA DUPLEX”, een samenwerking met James Holden, maar het geheel wordt veel dreigender gemaakt met de orgel-achtige drones (denk Anna von Hausswolff). Het levert een prachtige harmonische paringsdans op tussen goed en kwaad. Als je saxofonist Colin Stetson dan ook nog weet te strikken voor “QUIS EST QUIS” weet je dat het nog een stukje donkerder en dreigender kan, met logge en lome klanken drones en ambient, dat industrieel aanvoelt. Meer tegen het einde van dat nummer gaat Batkovic in de versnelling en dat past mooi bij een wolk dreigend zoemende bijen. De laatste twee nummers zijn zonder (genoemde) gastmuzikanten, waarbij “SURROGATUM” het tempo opschroeft alsof je snel door een tunnel rijdt en de lichten voorbij flitsen. Het zou prima als vervanging van de muziek van Philip Glass bij de film Koyaanisqatsi passen. “PRIMORDIUM FINALE” is meer in de bekende herhalende accordeon-stijl, dat hypnotiserend werkt, maar je ook meetrekt in de onderliggende emotie. En dat is knap om met dit soort minimalistische aanpak te bereiken. Uiteindelijk kun je INTROSPECTIO wel bespreken maar je moet het eigenlijk zelf luisteren en op je in laten werken, voor de juiste zelfreflectie. Muziek is geen exacte wetenschap maar vooral ook een gevoel. En mijn gevoel zegt dat ik het een prachtig, meeslepend en een bijzonder werk vind van een kunstenaar op zoek naar nieuwe dimensies.